Slipaj, bir alım satımın beklenen veya talep edilen fiyatı ile alım satımın fiili olarak gerçekleştirildiği fiyat arasındaki farktır. Genellikle, yüksek oynaklık veya düşük likidite dönemlerinden geçen piyasalarda gerçekleşir.
Slipaj yüzdesi, belirli bir varlık için, emrin verilmesi ile gerçekleştirilmesi arasındaki fiyat dalgalanmasını ölçer. Kripto piyasaları, yüksek oynaklık sergileyebildiği ve kısa dönemlerde önemli fiyat dalgalanmaları gösterebildiği için fiyat slipajına yatkın olabilir.
Kripto piyasalarında slipaja neden olabilecek faktörler nelerdir?
Slipaj genellikle aşağıdaki iki temel nedenden kaynaklanır:
1. Bir borsada düşük likidite veya likidite eksikliği
Düşük likiditeye sahip bir borsada, BTC başına 20.000 $'dan 100 BTC almak üzere büyük bir piyasa alış emri verdiğinizi varsayalım. Likidite eksikliği, emrinizin tamamının istediğiniz fiyattan gerçekleşmeyebileceği anlamına gelir. Emrinizin tamamen gerçekleşmesi için, emrinizin bir kısmının 20.000 $'ın üzerindeki satış emirleriyle eşleştirilmesi gerekecektir.
Örneğin:
- Emrinizin 50 BTC'si 20.000 $ fiyatlı bir satış emriyle eşleştirilir.
- Emrinizin 25 BTC'si 20.001 $ fiyatlı bir satış emriyle eşleştirilir.
- Geri kalan 25 BTC ise 20.002 $ fiyatlı bir satış emriyle eşleştirilir.
Ortalama fiyatınız 20.000,75 $ olacaktır. Bu da orijinal emir tutarının (20.000 $) üzerindedir ve 0,75 $ negatif slipaj söz konusudur.
2. Yüksek Oynaklık
Yüksek oynaklık nedeniyle, piyasa fiyatı emir verildikten sonra değiştiğinde slipaj meydana gelebilir. Önceki örneğimizdeki gibi aynı piyasa alış emrini (BTC başına 20.000 $'dan 100 BTC almak) vermek istediğinizi varsayalım.
Emrin verildiği anda, BTC teklif/talep fiyatları emir defterine 19.990,50 $/20.000 $ olarak geçilir.
Oynak piyasalarda fiyat dalgalanmaları, bir emrin işleme koyulması için gereken birkaç saniye içinde bile hızlıca gerçekleşebilir. Ayrıca emir, erken çalışma sırasında yüksek sıklıkta işlem yapan yatırımcıların avantaj elde edebileceği bilgiler sağlayarak piyasayı etkileyebilir.
Bu örnekte, BTC piyasasındaki yüksek oynaklık, emir işleme koyulmadan gerçekleşen yüksek sıklıktaki alım satımlardan kaynaklanan hızlı bir fiyat değişimine neden olmaktadır. Bu da teklif ve talep fiyatlarının değişerek 20.000,5 $ ve 20.001 $ olmasıyla sonuçlanır. Ardından emir 20.001 $ fiyatla gerçekleşir, BTC başına 1 $ ekstra maliyete ve dolayısıyla 100 BTC'lik emirde toplam 100 $'lık negatif slipaja neden olur.
Slipaja maruz kalma olasılığımı nasıl en aza indirebilirim?
Piyasa emirleri yerine limit emirleri kullanın
Piyasa emri, bir hisse senedini piyasada mevcut olan en iyi fiyattan almaya veya satmaya yöneliktir. Emrin işleme koyulmasını sağlamayı hedefler, ancak emrin belirli bir fiyattan gerçekleşeceğini garanti etmez. Emri vermenizin ardından oluşan fiyat dalgalanmaları emrin gerçekleşme fiyatını etkileyebilir.
Buna karşılık limit emri, yalnızca talep edilen fiyattan işleme koyulur. Bu da varlığınızı, piyasa tarafından belirlenen bir fiyattan ziyade yalnızca talep ettiğiniz fiyattan alıp satacağınız anlamına gelir. Bunun, emrinizin tamamının talep ettiğiniz fiyattan işleme koyulacağını garanti etmediğini ve emrin yalnızca bir kısmının gerçekleştirilebileceğini unutmayın.
Piyasa oynaklığının düşük olduğu dönemlerde ve yüksek likiditeye sahip borsalarda alım satım yapın
Slipaj genellikle oynaklığın yüksek ve likiditenin düşük olduğu dönemlerde meydana geldiğinden, düşük likiditeye sahip borsalarda alım satım yapmak, potansiyel bir slipaja maruz kalma olasılığınızı artırabilir. Daha derin likiditeye sahip yüksek hacimli borsalardan faydalanmak bu riski azaltmaya yardımcı olabilir. Benzer şekilde, piyasa oynaklığının düşük olduğu dönemlerde alım satım yapmak, emirlerin başlangıçta belirlenen fiyattan işleme koyulmaması/kısmen işleme koyulması olasılığını azaltır.
Slipaj toleransınızı ayarlayın
Slipaj toleransı, emrinizin gerçekleşme süreci durdurulmadan veya emriniz iptal edilmeden önce kabul edebileceğiniz maksimum fiyat farkı yüzdesidir. Borsalar bu özelliği genellikle yatırımcıların emir verirken piyasadaki önemli fiyat değişikliklerine karşı kendilerini korumalarına yönelik bir yöntem olarak kullanır.
Slipaj toleransı özellikleri genellikle, slipajın daha sık gerçekleştiği merkeziyetsiz borsalarda (DEX) mevcuttur.
Binance Uygulamasında USDⓈ-M Lite Alım Satım Modu ve Marjin Lite Alım Satım Modu'nda işlem yaparken slipaj toleransınızı özelleştirebilirsiniz.
Büyük emirleri daha küçük emirlere bölün
Gerçekleştirilmeleri sırasında genellikle daha fazla gecikme görülmesi ve daha yüksek likidite çekme gereksinimleri dikkate alındığında, büyük emirler slipaj riskine daha yatkındır. Toplu halde büyük bir emir vermek yerine, emrin gerçekleştirilme sürecini zamana ve borsalara kademeli olarak yaymak, slipaj riskini etkili bir şekilde önleyebilir. Emirlerinizin etkili bir şekilde gerçekleşmesi ve aynı şekilde slipajdan kaçınmak için Hacim Katılımı (VP) ve Zaman Ağırlıklı Ortalama Fiyat (TWAP) gibi Algoritmik Alım Satım Stratejilerinden (ATS) de faydalanabilirsiniz.