#Terra LUNA /Yeni Adı İle
$LUNC ve
$USTC ) çöküşü, #kripto tarihinin en büyük felaketlerinden biri olarak sayılmakta. Bir zamanlar milyarlarca dolarlık piyasa değeriyle en önemli projelerden biri olan Terra'nın çöküşü, sektörde şok dalgaları yarattı, servetleri yok etti ve kripto piyasalara güveni paramparça etti.
Terra'nın iddialı algoritmik stabilcoin modeli Ust'nin nasıl başarısız olduğunu, çöküşüne yol açan olayları ve her kripto yatırımcısının bu felaketten alması gereken kritik dersleri ve hikayenin tamamını anlatalım;
Terra, algoritmik stabilcoin'i UST ile ödemeleri devrim niteliğinde değiştirmeyi amaçlayan bir blockchain projesiydi. USDT veya USDC gibi rezervlerle desteklenen geleneksel stabilcoin'lerden farklı olarak, UST, Terra'nın yerel token'ı LUNA ile karmaşık bir ilişki aracılığıyla 1 dolar sabitini koruyacak şekilde tasarlanmıştı.
Fikir basitti: Kullanıcılar, her zaman 1 UST'yi 1 dolar değerinde LUNA ile takas edebilir ve tam tersi, LUNA, UST'yi yaratmak ve fiyatını stabilize etmek için yakılacaktı. Ancak kısa süre içinde göreceğimiz gibi, algoritmik modelin kritik zayıflıkları vardı: Sistem baskı altında kaldığında, UST'yi stabilize etmek için tasarlanan mekanizma, ölümcül bir döngüye dönüşecekti.
Mayıs 2022'de, Terra'nın ekosistemi için kritik öneme sahip olan DeFi platformu Anchor'dan yapılan büyük çekişler sonrası UST, 1 dolar sabitini kaybetmeye başladı. Anchor, UST yatırımları için yaklaşık %20 yıllık getiri sunarak, UST'nin büyük bir kısmını—toplam arzın %70'inden fazlasını—çekti.
Sürdürülebilirlik konusunda endişeler ortaya çıkınca, kullanıcılar fonlarını çekmek için acele ettiler, bu da UST üzerinde ani satış baskısı yarattı. UST'nin değeri 1 doların altına düştükçe, sabiti geri getirmek için kullanılan mekanizma daha fazla LUNA basmayı içeriyordu, ancak bu yalnızca piyasayı sel gibi doldurdu ve LUNA'nın fiyatını çökertti.
Kriz hızlandı. UST, 1 dolar sabitini tamamen kaybederek 0,10 dolara kadar düştü. Bu sırada, LUNA'nın arzı, UST'nin değerini yeniden sağlamaya yönelik umutsuz bir çaba ile yaklaşık 350 milyon token'dan 6,5 trilyonun üzerine çıktı. Bu, LUNA'nın fiyatının birkaç gün içinde 80 dolardan neredeyse 0,0001 dolara düşmesine neden oldu. Büyük borsalar, aşırı volatilite nedeniyle LUNA ve UST'yi liste dışı bırakmaya başladı ve Terra'nın piyasa değeri, yaklaşık 40 milyar dolardan neredeyse bir gecede buharlaştı.
Terra çöküşü yaşanırken, tüm gözler projenin cesur kurucusu Do Kwon'a çevrildi. Güveni ve cesur iddialarıyla tanınan Do Kwon, Terra'nın başarısının güçlü bir savunucusuydu ve sık sık eleştirmenleri göz ardı ediyordu. Ancak UST ve LUNA çöküşe geçtikçe, tonu direncinden hasar kontrolüne döndü. Ekip, UST'nin sabitini geri getirmeye çalışırken, acil önlemler alarak trilyonlarca LUNA basmayı ve durumu stabilize etmeye çalışmak için milyarlarca dolar değerinde #Bitcoin rezervlerini kullandı. Ancak bu çabalar, çok geç ve yetersiz kaldı, ve düşüş spiralinin devamı geldi.
Do Kwon, Terra blockchain'ini çatal (fork) yapmayı ve yeni bir LUNA token'ı başlatmayı önererek bir "iyileşme" planı duyurdu, ancak projeye olan güven çoktan sarsılmıştı. Topluluk bölünmüş durumda kaldı ve birçok yatırımcı aldatıldığını hissetti. Terra'nın çöküşü üzerine davalar ve soruşturmalar kısa süre içinde başladı, Do Kwon ise artan yasal incelemeler ve hesap verebilirlik çağrılarıyla karşı karşıya kaldı.
Tartışmalar büyüdü çünkü Do Kwon, Twitter'daki önceki inkarlarına rağmen, yakma cüzdanını kontrol ettiği ve anahtarlara erişimi olduğu ortaya çıktı. LUNA'nın arzını yönetmedeki rolü, ekosistemin çöküşünde kritik bir faktör oldu.
Terra çöküşü, dünya çapında düzenleyicilerin dikkatini çekti ve yatırımcı koruması konusunda endişelere yol açarak daha sıkı kripto düzenlemeleri çağrılarına neden oldu. Yetkililer, algoritmik stabilcoin'leri ve DeFi projelerini incelemeye başladılar, bazı ülkeler ise Terra hakkında potansiyel dolandırıcılık ve piyasa manipülasyonu nedeniyle soruşturmalar başlattı. Terra, Do Kwon ve diğerlerine karşı davalar hızla açıldı. Güney Koreli savcılar, Do Kwon için tutuklama kararı çıkartarak onu yasal sonuçların önemli bir figürü haline getirdi.
Aylarca kaçtıktan ve birden fazla yasal zorlukla karşılaştıktan sonra, Do Kwon nihayet Mart 2023'te yakalandı. Yetkililer, sahte bir pasaport kullandığı tespit edilen Kwon'u Karadağ'da yakaladılar. Onun tutuklanması, Terra çöküşünden sonra yaşanan olaylarda önemli bir dönüm noktasıydı, çünkü Güney Kore ve Amerika Birleşik Devletleri de dahil olmak üzere uluslararası yetkililer, felaketteki rolü nedeniyle onu aktif bir şekilde takip ediyordu. Tutuklama, Kwon üzerindeki incelemeyi artırdı ve yasal işlemler, dolandırıcılık, piyasa manipülasyonu ve yatırımcıları yanıltma suçlamalarına odaklandı.
Terra çöküşü, algoritmik stabilcoin'lerin ve yüksek getiri sağlayan DeFi projelerinin risklerini gözler önüne serdi. Bu olay, istikrarın belirsiz olduğu durumlarda her şeyin ne kadar hızlı çözülebileceğini gösterdi.