---
**Stop-loss** va **take-profit** darajalari treyderlar uchun o'z savdolarini qachon tugatish kerakligini belgilashda yordam beruvchi ikki muhim tushunchadir. Ushbu chegaralar an'anaviy va kripto bozorlarida qo'llaniladi va texnik tahlilni afzal ko'radigan treyderlar orasida ayniqsa mashhurdir.
**Kirish**
Bozorni vaqtida aniqlash - bu investorlar va treyderlar bozor narxlarini oldindan bashorat qilishga va aktivlarni sotib olish yoki sotish uchun optimal narx darajasini topishga harakat qiladigan strategiyadir. Ushbu yondashuv ostida, bozordan chiqish vaqtini to'g'ri aniqlash juda muhim. Bu yerda stop-loss va take-profit darajalari paydo bo'ladi.
**Stop-loss** va **take-profit** darajalari treyderlar o'zlari uchun oldindan belgilab oladigan narx maqsadlaridir. Ko'pincha intizomli treyderlarning chiqish strategiyasining bir qismi sifatida ishlatiladigan ushbu oldindan belgilangan darajalar emotsional savdoni minimal darajaga tushirish va xavflarni boshqarishda muhim rol o'ynash uchun mo'ljallangan.
### Stop-loss va take-profit darajalari
**Stop-loss** (SL) darajasi - bu aktivning oldindan belgilangan narxi bo'lib, u joriy narxdan pastroq o'rnatiladi. Bu darajada, treyderlar o'z pozitsiyasini yopish orqali yo'qotishni cheklashadi. Buning aksi, **take-profit** (TP) darajasi - bu treyderlar foydali pozitsiyani yopish uchun oldindan belgilangan narx.
Real vaqt rejimida bozor buyurtmalaridan foydalanish o'rniga, treyderlar ushbu darajalarni belgilash orqali avtomatik ravishda sotishni amalga oshirishi mumkin, bozorlarni 24/7 kuzatib turishga hojat qolmaydi. Masalan, Binance Futures-da **Stop Order** funksiyasi mavjud bo'lib, unda stop-loss va take-profit buyurtmalari birlashtirilgan. Buyurtma joylashtirilganda, tizim tetik narxlari va oxirgi narx yoki belgilangan narxga asoslanib, buyurtma stop-loss yoki take-profit ekanligini aniqlaydi.
### Nega stop-loss va take-profit darajalaridan foydalanish kerak?
#### Xavf boshqaruvini amalga oshirish
SL va TP darajalari bozorning joriy dinamikasini aks ettiradi va kimki ularning optimal qiymatlarini to'g'ri aniqlashni bilsa, u qoniqarli savdo imkoniyatlarini va maqbul xavf darajalarini aniqlamoqda. SL va TP darajalarini qo'llash orqali xavfni baholash, portfelingizni saqlab qolishda va uni rivojlantirishda muhim rol o'ynashi mumkin. Siz faqat xavfi kamroq savdolarga ustuvorlik berib, xoldinglaringizni himoya qilayotganingiz bilan emas, balki portfelingizni butunlay yo'qotishdan saqlab qolayotganingiz bilan ham sistematik ravishda himoya qilasiz. Shuning uchun ko'plab treyderlar SL va TP darajalarini o'zlarining xavf boshqaruvi strategiyalarida ishlatadilar.
#### Emotsional savdodan qochish
Shaxsning har qanday paytdagi emotsional holati qaror qabul qilishiga katta ta'sir ko'rsatishi mumkin va shuning uchun ba'zi treyderlar oldindan belgilangan strategiyaga tayanib, stress, qo'rquv, ochko'zlik yoki boshqa kuchli emotsiyalar ostida savdo qilishdan qochishga harakat qilishadi. Pozitsiyani qachon yopish kerakligini aniqlashni o'rganish, sizni impulsiv savdo qilishdan saqlaydi va sizning savdolarni strategik ravishda boshqarishingizga imkon beradi.
#### Xavf-foyda nisbatini hisoblash
Stop-loss va take-profit darajalari savdoning xavf-foyda nisbatini hisoblash uchun ishlatiladi.
Xavf-foyda nisbati - bu potensial foyda evaziga qabul qilingan xavf o'lchovidir. Umuman olganda, xavf-foyda nisbati past bo'lgan savdolarni amalga oshirish yaxshiroq, chunki bu sizning potentsial foydalaringiz potentsial xavflardan ustun ekanligini anglatadi.
Siz xavf-foyda nisbatini quyidagi formuladan foydalanib hisoblab chiqishingiz mumkin:
**Xavf-foyda nisbati** = (Kirish narxi - Stop-loss narxi) / (Take-profit narxi - Kirish narxi)
### Stop-loss va take-profit darajalarini qanday hisoblash mumkin
Treyderlar optimal stop-loss va take-profit darajalarini aniqlash uchun turli usullardan foydalanishlari mumkin. Ushbu yondashuvlar mustaqil ravishda yoki boshqa usullar bilan birgalikda qo'llanilishi mumkin, lekin oxirgi maqsad bir xil: mavjud ma'lumotlardan foydalangan holda pozitsiyani qachon yopish kerakligini aniqroq aniqlash.
#### Qo'llab-quvvatlash va qarshilik darajalari
Qo'llab-quvvatlash va qarshilik an'anaviy va kripto bozorlaridagi har qanday texnik treyderga tanish asosiy tushunchalardir.
Qo'llab-quvvatlash va qarshilik darajalari - bu narx jadvalida ko'proq savdo faoliyati (sotib olish yoki sotish) kuzatilishi ehtimoli yuqori bo'lgan joylar. Qo'llab-quvvatlash darajalarida pasayish tendentsiyalari ko'proq sotib olish faoliyati tufayli to'xtatilishi kutiladi. Qarshilik darajalarida esa o'sish tendentsiyalari ko'proq sotish faoliyati tufayli to'xtatilishi kutiladi.
Ushbu usuldan foydalanadigan treyderlar odatda take-profit darajalarini qo'llab-quvvatlash darajasi ustiga va stop-loss darajalarini qarshilik darajasi ostiga o'rnatadilar.
#### Harakatlanuvchi o'rtachalar
Ushbu texnik indikator bozor shovqinini filtrlab, narx harakati ma'lumotlarini silliqlashtiradi va tendentsiyaning yo'nalishini ko'rsatadi.
Harakatlanuvchi o'rtachalar (Moving Averages - MA) qisqa yoki uzoq muddatli davrlar uchun hisoblanishi mumkin, bu alohida treyderlarning afzalliklariga bog'liq. Treyderlar jadvalda ikkita turli MA kesishgan joylarda sotish yoki sotib olish imkoniyatlarini izlashadi. Harakatlanuvchi o'rtachalar haqida batafsil o'qishingiz mumkin.
Odatda, MA-dan foydalanadigan treyderlar uzoq muddatli harakatlanuvchi o'rtacha qiymatdan pastroq stop-loss darajalarini aniqlaydilar.
#### Foiz usuli
Texnik indikatorlar yordamida oldindan belgilangan darajalar o'rniga, ba'zi treyderlar SL va TP darajalarini aniqlash uchun belgilangan foizdan foydalanadilar. Masalan, ular aktiv narxi ular kirgan narxdan 5% yuqori yoki past bo'lganida pozitsiyasini yopishni tanlashlari mumkin. Bu texnik indikatorlar bilan tanish bo'lmagan treyderlar uchun yaxshi ishlaydigan oddiy yondashuvdir.
#### Boshqa indikatorlar
Biz SL va TP darajalarini belgilash uchun ishlatiladigan bir nechta umumiy TA vositalarini tilga oldik, lekin treyderlar boshqa ko'plab indikatorlardan foydalanadilar. Bunga Momentum indikatorlari bo'lgan **Relative Strength Index** (RSI), bozor volatilligini o'lchaydigan **Bollinger Bands** (BB), va eksponensial harakatlanuvchi o'rtachalarni ma'lumot nuqtalari sifatida ishlatadigan **Moving Average Convergence Divergence** (MACD) kiradi.
### Xulosa
Ko'plab treyderlar va investorlar stop-loss va take-profit darajalarini hisoblash uchun yuqoridagi yondashuvlardan birini yoki kombinatsiyasini qo'llashadi. Ushbu darajalar ularni savdoni tark etishga texnik motivatsiya sifatida xizmat qiladi, bu yo yo'qotayotgan pozitsiyani tashlash yoki potentsial foydalarni amalga oshirish uchun. Shuni yodda tutish kerakki, bu darajalar har bir treyderga xosdir va muvaffaqiyatli natijalarni kafolatlamaydi. Buning o'rniga, ular qaror qabul qilishda yo'nalish beradi.
#Uzbekistan #treding #texnikanaliz