Đứng bên cạnh Musk, ngay cả Trump cũng dường như gần như đầy kính trọng, nói đúng hơn là anh ấy là một đồng nghiệp, bởi vì hành tinh này và những thách thức của nó vẫn chưa đủ lớn đối với anh.
Bài viết của Simon Shuster, Time
Biên dịch: Đặng Thông, Golden Finance
Chúng ta vừa bầu chọn ai? Hai cái tên đứng đầu trong phiếu bầu của Đảng Cộng hòa: Donald Trump và J.D. Vance. Nhưng một phần thời gian của tháng 11 điên rồ này để lại ấn tượng rằng những người khác đã nắm giữ số phận tập thể của chúng ta.
Chúng ta đã được giới thiệu về nhiều vai trò mà anh đã đảm nhận - người đã mua Twitter và sa thải hơn một nửa số nhân viên, nhà phát minh đã hồi sinh chương trình không gian, và nhà sản xuất ô tô khiến trẻ em dừng lại và ngắm nhìn chiếc xe tải mới của mình. Đột nhiên, Elon Musk đã bước vào lĩnh vực chính trị, tổ chức các cuộc họp, hướng dẫn các cuộc bổ nhiệm của chính phủ, và định hình chương trình nghị sự của tổng thống Mỹ tiếp theo.
Hơn ba năm qua, anh đã là một trong những người giàu có và quyền lực nhất thế giới. Thị trường đã tăng và giảm theo các tweet của anh. Các phi hành gia bay trên tàu vũ trụ của anh. Quân đội sử dụng tín hiệu từ vệ tinh của anh để tiến lên. Các thuyết âm mưu trở nên phổ biến nhờ sự ủng hộ của anh. Nhưng chỉ dưới ánh đèn sân khấu của những cuộc bầu cử này, sức ảnh hưởng của anh mới được thể hiện đầy đủ.
Kể từ thời William Randolph Hearst, ông trùm báo chí này đã thúc đẩy sự trỗi dậy của Roosevelt gần một thế kỷ trước, chưa có một công dân bình thường nào sống ở Mỹ nổi bật như vậy và giờ đây đưa chính trị của mình vào lĩnh vực quyền lực của ý chí của ông. Đứng bên cạnh ông, ngay cả Trump cũng dường như gần như đầy kính trọng, nói đúng hơn là anh ấy là một đồng nghiệp, bởi vì hành tinh này và những thách thức của nó vẫn chưa đủ lớn đối với anh.
Hình minh họa do tạp chí Time cung cấp (Nguồn ảnh: NurPhoto/Getty Images)
Hiện tại, họ liên kết với nhau như những đối tác thông qua những lợi ích mà họ giao dịch và mong muốn phá hủy các cơ quan chính phủ. Họ có thể tạm thời phát lệnh bằng một giọng nói. Nhưng chương trình nghị sự của họ không hoàn toàn thống nhất trong mọi thứ. Cả hai đều bướng bỉnh, nóng nảy, và quen với việc kiểm soát mọi thứ. Nếu họ bắt đầu xung đột, điều gì sẽ xảy ra?
Trong cuộc chiến này, Musk có thể không chiếm ưu thế. Lịch sử đầy rẫy những kẻ ủng hộ đã chiến tranh với những người lãnh đạo mà họ đã bổ nhiệm. Bất kể Musk tích lũy bao nhiêu tài sản hay ảnh hưởng, công cụ quyền lực của nhà nước sẽ vẫn nằm trong tay tổng thống, và nếu ông quyết định sử dụng những công cụ này để chống lại những tỷ phú đã giúp ông trở lại Nhà Trắng, mọi thứ sẽ trở nên hỗn loạn.
Cuối cùng, tính bền vững của mối quan hệ hợp tác của họ có thể phụ thuộc vào động cơ của Musk: điều gì đã thúc đẩy anh trở thành một nhà tiên tri MAGA? Nếu điều anh mong muốn chỉ là tiền, thì nhiệm vụ đã hoàn thành.
Do sự cuồng nhiệt của các nhà đầu tư đối với cổ phiếu Tesla, tài sản của anh đã tăng vọt hơn 50 tỷ đô la chỉ trong một tuần sau bầu cử, đạt mức cao nhất trên 320 tỷ đô la. Nhưng sự giàu có chưa bao giờ là điều khiến Musk cuồng nhiệt. Anh ấy đã đặt cược tài sản của mình vào các dự án đam mê như xây dựng nhà kính trên sao Hỏa, điều này đủ để chứng minh rằng những giấc mơ của anh khác với những người Klingon bình thường trên tàu ngôi sao của Trump. (Chú thích của Golden Finance: Người Klingon là một chủng tộc ngoài hành tinh hiếu chiến trong vũ trụ hư cấu của Star Trek.)
Những người thân cận với Musk cho biết, kể từ khi thành lập công ty tên lửa SpaceX vào năm 2002, mục tiêu cuối cùng của anh vẫn không thay đổi. (Các nhà đầu tư của công ty bao gồm Marc Benioff và Lynne Benioff, chủ sở hữu tạp chí Time.) Chiếc áo phông yêu thích của anh có dòng chữ: 'Chiếm lĩnh sao Hỏa'. 'Mọi thứ đều vì sứ mệnh này,' một thành viên trong vòng bạn bè của Musk gần đây đã nói chuyện với anh về kế hoạch của mình. 'Anh ấy chỉ nhận ra rằng, việc kiểm soát ngân sách chính phủ Mỹ, trực tiếp hay gián tiếp, sẽ giúp chúng ta đặt chân lên sao Hỏa trong suốt quãng đời của anh ấy. Làm điều đó một cách riêng tư sẽ chậm hơn.'
Điều này không có nghĩa là người nộp thuế Mỹ sẽ phải trả cho những giấc mơ du lịch giữa các vì sao của Musk. Nhưng khi những nhà mơ mộng kỳ quặc này nắm quyền chính phủ, công chúng thường phải trả giá. Hàng triệu người Mỹ, từ những công nhân nhà máy đã nghỉ hưu đến những sinh viên mới ra trường lâm vào nợ nần và trẻ sơ sinh, đều sẽ được hưởng lợi từ các chương trình xã hội mà Musk cam kết cắt giảm. Mặc dù Musk mỗi ngày đăng nhiều tweet cho 205 triệu người theo dõi, nhưng kể từ khi anh trở thành cố vấn của tổng thống đắc cử, anh đã từ chối trả lời các câu hỏi từ giới báo chí, bao gồm cả lần này. Anh không giải thích về những tiếp xúc của mình với các đối thủ của Mỹ từ Trung Quốc, Nga đến Iran. Anh cũng không giải quyết những xung đột lợi ích phát sinh từ việc đóng vai trò then chốt trong chính phủ bị các cơ quan quản lý điều tra.
Đến nay, Trump dường như rất sẵn lòng hợp tác. Trong bài phát biểu chiến thắng vào ngày 6 tháng 11, ông đã dành bốn phút để ca ngợi Musk, người 'siêu thiên tài' đã giúp ông thực hiện chiến dịch mặt đất ở Pennsylvania, được báo cáo rằng ông đã trả tiền cho những người vận động để họ gõ cửa 11 triệu lần và thuê xe tải đưa người Amish đến các điểm bỏ phiếu. 'Chúng ta đã có một ngôi sao mới,' Trump đã hoan hỉ trên sân khấu ở Florida. 'Một ngôi sao đã ra đời - Musk!' Cho đến khoảng 19 phút sau bài phát biểu, vị tổng thống đắc cử mới quay lại với kịch bản và nhớ phải cảm ơn các cử tri của mình.
Ý nghĩa của Musk đối với đội ngũ tranh cử của Trump vượt xa con số 120 triệu đô la mà anh đã đầu tư, các dự án hiện trường mà anh đã xây dựng hoặc sức mạnh truyền thông xã hội mà anh đã cung cấp. Đối với nhiều người trẻ đổ xô tới Trump, Musk là một hình mẫu lý tưởng. Anh đã đem lại sự sáng tạo và khả năng cho những hành vi hoài niệm quen thuộc. Nếu Trump cam kết phá hủy các thể chế tham nhũng khiến những người ủng hộ phấn khích, thì Musk đại diện cho cam kết tạo ra những điều mới và giải quyết những vấn đề. Trump trên sân khấu trông không có vẻ già nua như vậy, và vị lãnh đạo biên giới chơi Dark Souls nhảy múa bên cạnh anh. Khi những đối thủ của Trump mô tả đội ngũ của ông như một nhóm ngốc nghếch, người sáng tạo vĩ đại nhất của thời đại chúng ta, với hồ sơ thực hiện những kế hoạch kỳ quặc, lại cam kết cắt giảm 2 nghìn tỷ đô la chi tiêu, điều này càng khiến đối thủ của ông khó khăn hơn.
Dù các đảng viên Dân chủ có nhắc nhở chúng ta bao nhiêu lần rằng tài sản của Trump đến từ sự thừa kế, nhiều lần phá sản và hàng thập kỷ lừa đảo doanh nghiệp, họ không thể phủ nhận thành tựu của Musk với tư cách là một doanh nhân. Ngay cả Bernie Sanders, một thượng nghị sĩ nổi tiếng với sự lên án tầng lớp tỷ phú, cũng đã tránh né việc chỉ trích ông trong một podcast gần đây: 'Elon Musk là một doanh nhân rất, rất quyết đoán và có năng lực, và những thành tựu mà ông đạt được thật ấn tượng. Ông nói rằng những gì tôi có thể làm trong một tuần nhiều hơn những gì chính phủ có thể làm trong năm năm, theo một số khía cạnh ông là đúng.'
Khi sự tin tưởng của người dân vào chính phủ rơi vào tình trạng thấp kém, nhiều cử tri mong muốn thấy một người ngoài cuộc có khả năng, lạnh lùng và độc lập, biết cách sử dụng một cỗ máy khổng lồ để làm cho nó trở nên tinh gọn, nhanh hơn và hiệu quả hơn. Cam kết của Musk đối với bộ máy quan liêu của Mỹ đã tạo ra động lực và sự che chắn cho việc cắt giảm chi phí, quy mô mà Washington chưa từng thấy trong nhiều năm qua. Trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của Trump, chương trình này đã không đạt được nhiều tiến bộ. Hàng triệu người phụ thuộc vào công việc của chính phủ, cũng như bảo vệ mà các cơ quan quản lý cung cấp để ngăn chặn sự xâm phạm của các doanh nghiệp bóc lột, như những doanh nghiệp khiến chúng ta lạm dụng opioid và thuốc lá để điều trị hen suyễn. Nhưng những người Cộng hòa yêu thích chính phủ nhỏ sẽ khao khát theo bước Musk, tham gia vào cuộc chiến ngân sách xấu xí liên quan đến lãng phí liên bang và phúc lợi cồng kềnh. Nhiều người Mỹ sẽ ủng hộ họ.
Trong quá trình tranh cử, lập luận thuyết phục nhất mà Musk đưa ra không phải ở chương trình của Joe Rogan, cũng không phải trên sân khấu của các cuộc miting của Trump. Nó nằm ở bệ phóng tại Boca Chica, Texas, nơi công ty hàng không vũ trụ của Musk đã bắt được một tên lửa quay trở lại bằng một cặp cánh tay cơ giới, gây kinh ngạc cho thế giới. Nếu người thực hiện việc này lại ủng hộ Trump một cách nhiệt tình, thì liệu Trump có thể hoàn thành một số điều mà ông đã hứa hẹn không?
Nhiều cử tri dường như nghĩ như vậy, đặc biệt là những người đàn ông trẻ mà Musk nhắm đến bằng sự phô trương. 'Yếu tố quan trọng nhất ở đây là nam giới cần phải đi bầu,' Musk đã nói với Rogan trước cuộc bầu cử. Ngày hôm sau, khi 60% người da trắng bỏ phiếu ủng hộ Trump, Musk đã tweet: 'Kỵ binh đã đến.' Nhưng sức hấp dẫn của anh vượt xa manosphere (Chú thích của Golden Finance: manosphere có thể hiểu là các blog và website hướng đến quyền lợi của nam giới). Nó cũng đã làm xúc động một lượng lớn cử tri, những người cảm thấy chán ghét tính cách của Trump nhưng lại hào hứng với các chính sách của ông. Các chuyên gia truyền hình cho biết, những người này cần một 'cấu trúc cấp phép'; Musk đã cung cấp điều này cho những phụ nữ ngoại ô như Betsy Stecz. Khi cô xếp hàng tham dự cuộc miting của anh vào tháng 10 ở Lancaster, Pennsylvania, cô nói: 'Được rồi, tôi có thể ngẩng cao đầu nói: tôi không xấu hổ khi bỏ phiếu cho Donald Trump.' Theo cô, lý do là Musk.
Xét về vai trò của anh trong chiến thắng này, Musk có thể mong đợi một số phần thưởng. Nhưng theo báo cáo, vị trí của anh trong giai đoạn chuyển tiếp của Trump khiến một số phụ tá cảm thấy không thoải mái. Trong phần lớn tháng 11, Musk đã cắm trại tại Mar-a-Lago, cân nhắc về các lựa chọn cho nội các và cung cấp lời khuyên cho Trump về các ưu tiên chính sách. Anh đã chơi golf cùng tổng thống đắc cử, ngồi bên cạnh ông trong một trận đấu UFC, và chụp ảnh cùng gia đình Trump; một trong những đứa cháu của ông đã ca ngợi Musk trên mạng xã hội rằng anh đã đạt được 'vị trí chú'. Musk đã tạo ra một thuật ngữ khác cho vị trí của mình: 'đối tác đầu tiên'.
Ngày 16 tháng 11 năm 2024, Tổng thống đắc cử Donald Trump, Giám đốc điều hành Tesla và SpaceX Elon Musk và Donald Trump Jr. (phải) đang xem trận đấu UFC 309 tại Madison Square Garden, New York. Kena Betancur-AFP / Getty Images
Thậm chí ngay cả những phát biểu như vậy cũng là một sự giảm nhẹ. Các nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ và Ukraine đã để Musk nghe lén cuộc gọi của họ với Trump. Theo báo cáo, một đặc phái viên Iran bị cáo buộc cố gắng ám sát Trump đã gặp Musk để thảo luận về việc giảm bớt căng thẳng. (Bộ Ngoại giao Iran đã phủ nhận cuộc gặp này.) Khi các nhà Cộng hòa tại Hạ viện mời Trump tham gia cuộc họp kín tại Điện Capitol, Musk đã theo sau, anh ấy dán nhãn 'GUEST 1' lên cửa sổ trong đoàn xe của Trump.
Vào thời điểm đó, Trump đã chỉ định anh lãnh đạo một thực thể mới có tên là Bộ Hiệu quả Chính phủ. Viết tắt DOGE là một sự tôn vinh đối với tiền điện tử lấy chủ đề chó mà Musk đã quảng bá dưới hình thức một trò đùa. Nhưng sứ mệnh của nó là nghiêm túc. Trump tuyên bố sẽ 'giải tán' bộ máy quan liêu liên bang và 'tái cấu trúc' các cơ quan của nó. 'Điều này sẽ gửi sóng xung kích đến toàn bộ hệ thống,' Musk nói.
Nó cũng có thể khiến Musk có ảnh hưởng đến nhiều cơ quan quản lý công việc của mình. Vài tuần trước ngày bầu cử, Cục Quản lý An toàn Giao thông Đường bộ Mỹ đã thông báo đang điều tra xe hơi tự lái của Tesla sau khi xảy ra vụ tai nạn. Vào tháng 6, các cơ quan quản lý California đã ra lệnh cho Tesla 'sửa chữa những vi phạm chất lượng không khí kéo dài tại nhà máy Fremont của mình'. Tesla cho biết, xe của họ an toàn và các cơ sở của họ đáp ứng các tiêu chuẩn môi trường. SpaceX cũng đã xảy ra xung đột với Cục Hàng không Liên bang Mỹ, Musk từng đe dọa kiện Cục Hàng không Liên bang Mỹ vào tháng 9. Một bài bình luận trên New York Times đã phát hiện ra rằng công ty của anh đang phải đối mặt với ít nhất 20 cuộc chiến và cuộc điều tra từ 'các góc độ khác nhau của chính phủ'. Musk và nhiều đại diện đã từ chối bình luận hoặc trả lời các câu hỏi mà tạp chí Time đã đưa ra cho bài viết này, bao gồm cả những xung đột lợi ích tiềm năng.
Anh ấy vẫn chưa giải thích nguyên tắc nào sẽ hướng dẫn anh ấy làm sạch bộ máy quan liêu. Giám đốc liên hiệp DOGE Vivek Ramaswamy đã tranh cử trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa trước đó với lập trường thân thiện với doanh nghiệp và tự do. Ngược lại, khuynh hướng chính trị của Musk khó xác định hơn. Vào mùa hè năm nay, anh ấy tự gọi mình là 'một đảng viên Dân chủ ôn hòa trong lịch sử'. Anh ấy cho rằng biến đổi khí hậu là thách thức quyết định của thời đại chúng ta. Khi Barack Obama tranh cử tổng thống vào năm 2008, Musk đã xếp hàng sáu tiếng đồng hồ mới được bắt tay với ông.
Mối quan hệ của anh với Trump thường không ổn định. Họ có quan điểm hoàn toàn khác nhau về thuế quan, Musk đã từ chức chỉ sau chưa đầy sáu tháng làm cố vấn ở Nhà Trắng vì phản đối chính sách khí hậu của Trump. Năm năm sau, Musk nói rằng đã đến lúc Trump 'rời khỏi ánh sáng'. Điều này đã gây ra phản ứng mạnh mẽ. Trump cho biết: 'Musk nên tập trung vào việc thoát khỏi sự hỗn loạn của Twitter vì anh ấy có thể sẽ mắc nợ 44 tỷ đô la vì một cái gì đó có thể không có giá trị chút nào.'
Trump nói đúng. Việc Musk mua Twitter không có ý nghĩa thương mại rõ ràng. Đến năm 2022, số tiền anh đã trả ít nhất gấp đôi giá trị của công ty, sau đó đã mất nhiều tuần để tàn phá nguồn thu của công ty và tận dụng tài năng của nó. Anh cho biết, dưới sự lãnh đạo của mình, số lượng nhân viên của công ty đã giảm từ 8.000 xuống còn khoảng 1.500. Một số bài đăng của anh trên nền tảng này (mà anh đã đổi tên thành 'X') được coi là tự sát doanh nghiệp. Một người đã chia sẻ lý thuyết âm mưu về vụ tấn công bằng búa, vụ việc khiến chồng của Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi phải nhập viện vì gãy xương sọ. Đáp lại, hàng chục công ty, bao gồm Microsoft và Coca-Cola, đã rút quảng cáo khỏi nền tảng này. 'Đừng quảng cáo,' anh đã nói với họ trên sân khấu tại một hội nghị vào mùa thu năm ngoái. 'Nếu ai đó muốn tống tiền tôi bằng quảng cáo, tống tiền tôi bằng tiền bạc, thì hãy biến đi.' Công ty đầu tư Fidelity đã đánh giá vào tháng 10 rằng X đã mất gần 80% giá trị trong hai năm qua.
Từ góc trái phía trên theo chiều kim đồng hồ: Mark Seliger chụp cho tạp chí Time, Mark Mahaney chụp cho tạp chí Time, Nigel Buchanan minh họa cho Time, Tim O'Brien minh họa cho Time.
Musk dường như không quan tâm. Ngay cả khi không có phần lớn nhân viên, nền tảng này vẫn tiếp tục hoạt động, thường đứng đầu trong danh sách các ứng dụng tin tức tải xuống nhiều nhất trên cửa hàng ứng dụng của Apple. Các nhà quảng cáo chính đã trở lại. Đối với một số nhà quan sát, tất cả những điều này đủ để họ ca ngợi sự mua lại của Musk, coi đó là một tác phẩm vĩ đại của hiệu suất doanh nghiệp. Một thành viên trong vòng bạn bè của Musk cho biết: 'Elon đã vào Twitter, dọn dẹp và giờ nó hoạt động tốt hơn trước.' 'Vì vậy, tâm trạng của mọi người là hy vọng Musk có thể làm điều tương tự với chính phủ Mỹ.'
Đó là một nhiệm vụ khó khăn. Ngay cả những người ủng hộ tài chính cũng do dự về cam kết của Musk cắt giảm 2 nghìn tỷ đô la chi tiêu liên bang. Điều này đòi hỏi phải cắt giảm bảo hiểm y tế, an sinh xã hội và các phần khác của mạng lưới an toàn xã hội. Musk cảnh báo cả nước rằng, khi những cắt giảm này có hiệu lực, phải chuẩn bị cho một khoảng thời gian 'khó khăn tạm thời'. Nhưng hiện tại vẫn chưa rõ liệu anh có khả năng thực hiện chúng hay không. DOGE sẽ ở bên ngoài chính phủ, không có quyền sa thải nhân viên liên bang. Nhiều chuyên gia ngân sách dự đoán rằng nó sẽ giống như vô số nhóm băng rôn xanh, cố gắng gây áp lực lên các chính trị gia yêu cầu họ cắt giảm các chương trình được cử tri yêu thích, nhưng thất bại. Khi xác định lãng phí, gian lận và lạm dụng, Quốc hội Mỹ không cần sự trợ giúp: họ đã có một cơ quan giám sát tên là Văn phòng Trách nhiệm Chính phủ, đang nỗ lực thực hiện công việc này.
Nhiều người hâm mộ DOGE đầu tiên cho biết họ nhận ra hạn chế của nó, nhưng vẫn ăn mừng nó. (Wall Street Journal) Nhà báo Andy Kessler đã viết vào ngày 17 tháng 11: 'Vâng, Bộ Hiệu quả Chính phủ có thể là một giấc mơ ban ngày và cuối cùng có thể trở nên cần thiết như một bộ phận ngốc nghếch của đoàn kịch khổng lồ. 'Nhưng ngay cả khi DOGE của Musk chỉ cắt giảm một số sự cồng kềnh, tiết kiệm hàng trăm tỷ đô la, thì đó cũng là điều đáng giá.'
Trong quá trình tranh cử, Musk đã nhiều lần bàn về sự cần thiết của nước Mỹ. 'Sống một cách 'thành thật' và 'theo khả năng'. Nhưng nếu các nền tảng truyền thông xã hội của anh có bất kỳ ý nghĩa chỉ đạo nào, thì mục tiêu của anh có thể không liên quan đến hiệu quả mà liên quan đến ý thức hệ. Mục tiêu mà anh tuyên bố khi mua Twitter phù hợp với một trong những lý do yêu thích mà anh hỗ trợ Trump: anh nói rằng anh muốn cứu lấy tự do ngôn luận ở Mỹ. 'Tự do ngôn luận là nền tảng của nền dân chủ,' anh nói với Joe Rogan vào đêm trước cuộc bầu cử. 'Một khi bạn mất tự do ngôn luận, bạn đã mất nền dân chủ. Trò chơi kết thúc. Đó là lý do tôi mua Twitter.' Nhiều báo cáo và nghiên cứu đã đi đến kết luận rằng dưới sự quản lý của anh, nền tảng này đã trở thành nơi trú ẩn của sự thù hận và nội dung có hại, một phần do việc anh sa thải đội ngũ kiểm duyệt nội dung của nó.
Khi được yêu cầu giải thích về khuynh hướng cánh hữu của mình, Musk thường đề cập đến 'virus tư duy lao động', một thuật ngữ mà anh dùng để chỉ sự thiên lệch của xã hội Mỹ sang cánh tả, theo quan điểm của anh, sự thiên lệch này đã dẫn đến chính trị danh tính, văn hóa hủy bỏ và hệ thống kiểm duyệt trực tuyến bị cho là tràn lan. Sự thù địch của anh đối với những thế lực này không chỉ mang tính chính trị. Trong thời gian đại dịch, một đứa trẻ của anh đã tìm kiếm dịch vụ y tế khẳng định giới tính, Musk cho biết anh đã bị lừa để phê duyệt. Con gái chuyển giới của anh hiện 20 tuổi, có mối quan hệ xa cách với cha mình, cô đã hợp pháp đổi tên thành Vivian Jenna Wilson vào năm 2022. Trong một podcast vào tháng 7, Musk nói rằng con mình 'đã chết, bị virus thức tỉnh giết chết. Tôi thề rằng sẽ tiêu diệt virus tư duy lao động từ giờ trở đi.'
Wilson đã đưa ra phản hồi của mình vào ngày hôm sau: 'Với tư cách là một con chó mẹ chết, tôi trông khá ổn.' Vào ngày 5 tháng 11, khi kết quả bầu cử dần dần trở nên rõ ràng, Wilson đã đăng một thông điệp khác: 'Tất cả đều do những chính trị gia và oligarch chết tiệt đã dẫn đến điều này,' cô viết. 'Hãy trút giận lên họ.'
Trong tiếng Hy Lạp cổ, từ 'oligarchy' có nghĩa là 'sự thống trị của một thiểu số'. Người chỉ trích đầu tiên của nó là Aristotle. Vào thế kỷ thứ 4 trước Công nguyên, vị triết gia này đã mô tả nó là 'trường hợp của những người có tài sản nắm giữ chính phủ'. Ở Venice thời trung cổ, các nhà lãnh đạo của một nhóm oligarch thực hiện sự thống trị suốt đời, chức vụ của họ giống như chức vụ mà Musk đặt cho bộ phận mới của mình: thống đốc.
Elon Musk phát biểu tại một sự kiện của cựu Tổng thống Mỹ và ứng cử viên tổng thống Donald Trump. Sasha Leika - Rolling Stone / Getty Images
Chế độ này thể hiện một cách tinh khiết nhất trong nước Nga vào những năm 1990, khi một số ít doanh nhân đã nắm quyền kiểm soát nền kinh tế quốc dân trong quá trình chuyển đổi hỗn loạn sang chủ nghĩa tư bản. Từ 'oligarch' trong tiếng Nga được gọi là semibankirshchina - sự thống trị của bảy ngân hàng.
Trong số những người quyền lực nhất là Boris Berezovsky, người đã sử dụng tài sản truyền thông của mình để giúp Putin giành chiến thắng trong cuộc bầu cử đầu tiên vào năm 2000, ông hy vọng tổng thống mới sẽ chia sẻ chiến lợi phẩm quyền lực. Thay vào đó, hai người đã bắt đầu cãi nhau. Chính phủ Nga nhanh chóng buộc Berezovsky phải lưu vong và tịch thu mạng lưới truyền hình của ông. Oligarch này đã phá sản và sống cô đơn, qua đời vào năm 2013 tại biệt thự của ông ở vùng nông thôn Anh. Các nhà chức trách xác định đó là một vụ tự sát. Đến hôm nay, các kênh truyền thông trước đây của ông vẫn truyền đạt thông điệp của Điện Kremlin.
Một trong những cộng sự thân cận của Berezovsky, Alex Goldfarb hiện sống ở New Jersey, theo bước Musk và Trump với cảm giác quen thuộc và sợ hãi. 'Có vẻ như một chế độ oligarch cũng đang hình thành ở đây,' anh nói. 'Vào những năm đầu dưới sự lãnh đạo của Putin, các oligarch đã cố gắng hết sức để chống lại nhà nước,' Goldfarb nói. 'Ở đây, chúng ta dường như có hai oligarch, Musk và Trump, đang cùng nhau cố gắng tiếp quản đất nước.'
Kết quả có thể phụ thuộc vào cách mà cuộc độc quyền hai đầu mới này xử lý các cơ quan mà họ sắp kiểm soát. Nếu mục tiêu là rèn giũa chúng thành những công cụ quản trị tinh gọn hơn và hiệu quả hơn, thì công chúng có thể hưởng lợi từ việc định hình một hệ thống đã bị trì trệ từ lâu bởi sự yếu kém của quan liêu. Nhưng Trump cũng giống như Putin ở Nga, sử dụng những công cụ này - để làm lợi cho bạn bè của mình và loại bỏ kẻ thù.
Musk có thể thu được nhiều lợi ích từ sự sắp xếp này. Miễn là anh ấy giữ vai trò 'đối tác đầu tiên', anh có thể mong đợi dễ dàng thoát khỏi ảnh hưởng của các cơ quan quản lý mà Trump đã bổ nhiệm khắp chính phủ. Do đó, con đường rõ ràng nhất đến sao Hỏa của anh có thể đi thẳng qua Văn phòng Oval. Nhưng ngoài việc chứng kiến sự kỳ diệu thành công của anh, những người dân Mỹ bình thường có thể nhận được lợi ích gì?
Các cơ quan cung cấp dịch vụ y tế, giữ cho nước sạch và giáo dục trẻ em không nên hoạt động như một doanh nghiệp. Chúng không được xây dựng để kiếm lợi nhuận, nhưng điều này không làm giảm giá trị của chúng, đặc biệt là đối với những công dân không có khả năng chi trả. Nếu những cơ quan này bị loại bỏ trong quá trình Musk thúc đẩy hiệu quả, thì những khó khăn sẽ không phải là tạm thời đối với những người phụ thuộc vào sự hỗ trợ của chính phủ. Đối với họ, nỗi đau này có thể là tàn phá, và cam kết của Musk đối với tương lai giữa các vì sao không thể giúp họ giải quyết những vấn đề hôm nay.
