Tác giả: Shane Neagle, Coingecko; Biên dịch: Bạch Thủy, Kinh tế vàng
Bitcoin được ra mắt sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2009, gần như chưa từng trải qua bài kiểm tra áp lực kinh tế vĩ mô. Điều này trái ngược với vàng, vốn có một lịch sử lâu dài và đã trải qua nhiều thế kỷ và các hệ thống chính trị khác nhau.
Tuy nhiên, nguồn cung của vàng là giả định có giới hạn, điều này khiến cho tính khan hiếm của nó không ổn định. Người ta thường phát hiện ra những mỏ vàng mới, trong khi tính khan hiếm của Bitcoin được xác định rõ ràng và có thể dự đoán, giới hạn ở 21 triệu Bitcoin (BTC). Nhưng điều này có nghĩa là Bitcoin có thể phòng ngừa lạm phát tốt hơn vàng không?
CPI ảnh hưởng đến giá Bitcoin như thế nào?
Xét về hàng ngày, từ giá mở cửa Bitcoin (BTC) vào ngày báo cáo CPI đến giá mở cửa BTC vào ngày tiếp theo, bất kể hướng thay đổi tỷ lệ lạm phát như thế nào, giá Bitcoin sẽ giảm hoặc tăng. Ví dụ, khi báo cáo CPI cho thấy tỷ lệ lạm phát từ tháng 3 đến tháng 4 năm 2022 giảm từ 8.5% xuống 8.3% (theo năm), giá Bitcoin giảm -11%.
Ngược lại, sau khi báo cáo CPI cho thấy tỷ lệ lạm phát từ tháng 9 đến tháng 10 năm 2022 giảm từ 8.2% xuống 7.7% (theo năm), giá Bitcoin đã tăng 9.68%.
Vào tháng 5 năm 2024, khi giá BTC tăng 7.02% vào ngày sau khi CPI được công bố, báo cáo cho thấy từ 3.5% giảm nhẹ xuống 3.4% (theo năm). Đáng chú ý là, khi báo cáo tháng 3 năm 2022 cho thấy tỷ lệ lạm phát từ 7.5% tăng vọt lên 7.9%, giá Bitcoin thực sự giảm 6.37%.
Nói cách khác, giả thuyết logic về mối quan hệ giữa giá Bitcoin và thông báo CPI không được phản ánh trong dữ liệu. Khi chúng ta xem xét sự thay đổi giá BTC hàng tháng và các yếu tố tác động rộng hơn có ảnh hưởng lớn hơn, điều này sẽ trở nên có ý nghĩa.
Bitcoin sẽ tăng hay giảm theo lạm phát?
Vào tháng 3 năm 2022, Cục Dự trữ Liên bang bắt đầu chu kỳ tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát. Với việc báo cáo CPI hàng tháng có độ trễ, tháng 1 năm 2022 sẽ trở thành điểm khởi đầu để so sánh với giá Bitcoin hàng tháng, lý do có hai:
Việc tăng lãi suất có tác động kiềm chế đến nền kinh tế vì việc vay mượn trở nên đắt đỏ hơn.
Luật này tự nó đã đưa lạm phát như một vấn đề cấp bách cần giải quyết lên tiêu điểm công chúng. Do đó, điều này sẽ thúc đẩy thêm nhận thức về Bitcoin như một công cụ phòng ngừa lạm phát.
Dữ liệu này cho thấy rõ rằng chu kỳ tăng lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang, như một cách để thu hẹp bảng cân đối kế toán, có tác động (kiềm chế) lớn hơn đến giá Bitcoin so với dữ liệu CPI. Thực tế, khi dữ liệu CPI giảm, giá Bitcoin có xu hướng tăng lên. Với các yếu tố này, điều này là hợp lý:
Bitcoin cũng được coi là tài sản đầu cơ và công cụ phòng ngừa lạm phát do mất giá tiền tệ. Quan điểm này xuất phát từ việc so với đồng đô la phổ biến, việc sử dụng Bitcoin trong nền kinh tế là hạn chế (dưới 2%).
Ngược lại, trước chu kỳ tăng lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang, khi tiền tệ 'rẻ', Bitcoin có khả năng thu hút dòng vốn vào như một khoản đầu tư rủi ro hơn.
Tuy nhiên, khi Cục Dự trữ Liên bang liên tục tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát, nguồn cung ngày càng hạn chế của Bitcoin đã bù đắp tác động này. Tính đến tháng 10 năm 2024, sau sự kiện giảm một nửa lần thứ tư vào tháng 4 năm 2024, 94.13% nguồn cung Bitcoin được cung cấp với tỷ lệ lạm phát 0.84%.
Có thể nói, Bitcoin không chỉ là công cụ phòng ngừa lạm phát, mà còn là công cụ phòng ngừa của ngân hàng trung ương. Điều này rất rõ ràng khi Bitcoin tăng 9.5% trong thời gian khủng hoảng ngân hàng khu vực tại Mỹ.
Tóm lại, so với nền kinh tế token Bitcoin cơ bản, tác động của thông báo CPI đến giá Bitcoin đã bị làm giảm. Điều quan trọng nhất là tỷ lệ lạm phát cao hơn lạm phát BTC đã được đưa vào 'bánh' của ngân hàng trung ương. Đó là lý do tại sao ngay cả khi dữ liệu CPI có xu hướng giảm, không thể che giấu một thực tế rằng: Sau lần giảm một nửa thứ năm vào tháng 3 năm 2028, đồng đô la sẽ tiếp tục mất giá, trong khi tỷ lệ lạm phát tương lai của Bitcoin sẽ thấp hơn.
Ngược lại, chính phủ liên bang rất khó có khả năng kiểm soát chi tiêu đến mức khiến Cục Dự trữ Liên bang ngừng việc tiền tệ hóa khoản nợ ngày càng tăng của chính phủ. Gần đây, việc Cục Dự trữ Liên bang giảm lãi suất có khả năng mở ra dòng vốn vào Bitcoin một lần nữa, bất kể dữ liệu CPI có giảm như thế nào.
Tại sao báo cáo lạm phát lại ảnh hưởng đến giá Bitcoin?
Lạm phát rất khó nắm bắt, được hiểu là sự gia tăng giá cả hàng hóa và dịch vụ, thường được các cơ quan chính phủ đo lường. Tại Mỹ, điều này được Văn phòng Thống kê Lao động (BLS) thống kê thông qua Chỉ số Giá tiêu dùng (CPI).
Tuy nhiên, nghiên cứu sâu sắc cho thấy, lạm phát tốt nhất nên được hiểu là tác động của hệ thống ngân hàng trung ương. Cụ thể, khi Cục Dự trữ Liên bang ('Fed') tiền tệ hóa nợ để chi trả cho chi tiêu của chính phủ, ngân hàng trung ương sẽ tăng cường danh mục đầu tư chứng khoán của mình. Kết quả là, lượng cung tiền tăng lên, thể hiện qua lạm phát.
Sau hàng chục năm gia tăng liên tục trên cao nguyên tiền tệ để tiền tệ hóa nợ, lần cực đoan nhất xảy ra vào năm 2020. Bảng cân đối kế toán của Cục Dự trữ Liên bang đã từ 4.2 nghìn tỷ đô la vào đầu năm 2020 tăng lên 7.2 nghìn tỷ đô la vào giữa năm. Do đó, lạm phát (CPI) xuất hiện vào năm sau như một hiệu ứng chậm trễ, đạt đỉnh 9.1% (theo năm) vào tháng 6 năm 2022, mức cao nhất kể từ năm 1981.
Nói cách khác, Cục Dự trữ Liên bang liên tục làm mất giá đồng đô la thông qua việc mở rộng tiền tệ. Ngay cả Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell cũng rất khó giải thích tại sao mục tiêu lạm phát cơ bản (tỷ lệ xói mòn giá trị đô la) là 2% thay vì tỷ lệ phần trăm khác.
Do đó, điều này có nghĩa là:
Đồng đô la là một tài sản bị biến dạng, giá trị của nó đã bị xói mòn.
Bitcoin là một tài sản không thể thay đổi, giá trị của nó được đảm bảo thông qua tính phi tập trung và sự khan hiếm vốn có.
Về lý thuyết, điều này có nghĩa là khi báo cáo CPI tăng, giá Bitcoin sẽ tăng, và khi báo cáo CPI giảm, giá Bitcoin sẽ giảm. Tuy nhiên, như đã nghiên cứu ở trên, thực tế không phải như vậy.
