Lübnan'da enflasyonda dikkat çekici bir düşüş yaşandı ve yaklaşık dört yıldır ilk kez çift haneli rakamlara geriledi. Bu değişiklik, yerel işletmelerin mallarını Lübnan poundu yerine ABD doları cinsinden fiyatlandırmayı giderek daha fazla tercih etmesiyle ortaya çıktı.
Kriz Ortasında Ekonomik Dönüşüm
Lübnan'ın uluslararası tahvillerde 30 milyar dolarlık temerrüde düşmesiyle tetiklenen 2020'deki mali çöküşten bu yana, ülke ekonomisi zor bir durumda. Bu çöküş, pek çok kişinin hayat boyu biriktirdiği birikimleri yok etti ve Lübnan poundunun değerinin hızla düşmesine yol açtı.
Operasyonlarını istikrara kavuşturmak amacıyla Lübnan'daki çok sayıda şirket, ürünlerini dolar cinsinden fiyatlandırmaya geçti; bu, artık süpermarketler ve restoranlar da dahil olmak üzere çoğu perakende sektörü tarafından benimsenen bir hareket.
Kaynak: Lübnan Merkezi İstatistik İdaresi
Bu dolarizasyon süreci, geçen ay %70,4 olarak bildirilen enflasyon oranının Şubat ayındaki %123 seviyesinden düşürülmesine yardımcı oldu. Lübnan devlet istatistik kurumuna göre bu, Nisan 2023'te ulaşılan %269'luk şaşırtıcı enflasyon oranına göre ciddi bir düşüş.
Bu iyileşmeye rağmen, hâlâ Lübnan poundu üzerinden kazanan nüfusun çoğunluğu, şu anda baskın olan dolar ekonomisine sınırlı erişim nedeniyle artan zorluklarla karşı karşıya.
Lübnan poundunun karaborsadaki istikrarı da enflasyonun yavaşlamasına katkıda bulundu, ancak ülkenin ekonomik istikrarı istikrarsız olmaya devam ediyor.
Ekonomik zorluklar, özellikle Hizbullah ile İsrail güçleri arasında devam eden ve çatışmadan önce iyileşme belirtileri gösteren turizm sektörünü sekteye uğratma tehlikesi yaratan gerilimler başta olmak üzere son dönemdeki bölgesel çatışmalar nedeniyle daha da kötüleşti.
Kalıcı Zorluklar ve Dayanıklılık
Lübnan'ın mali sistemi, sürdürülemez kamu borçları ve yaygın yolsuzluk nedeniyle 2019'da felaketle karşı karşıya kaldı; bu durum, banka mevduatlarına erişimin kısıtlanmasına ve yaygın halk huzursuzluğuna yol açtı. Sözde "Ekim Devrimi" büyük protestolara sahne oldu ve milyarlarca dolarlık mevduat bugüne kadar donmuş halde kaldı.
Lübnan hükümeti ve merkez bankasının 2022'de daha sonra iflas ilanı düşük bir noktaya işaret ediyordu, ancak özel sektör kayda değer bir dayanıklılık sergiledi.
Dünya Bankası, özel tüketimin işçi dövizleri ve turizm yoluyla güçlendirildiğini kaydederek, 2023'te küçük bir büyüme (2018'den bu yana ilk kez) öngörüyor. Ancak bu tahminler daha sonra Hizbullah ve Hamas'ın dahil olduğu askeri çatışmaların ekonomik etkisi nedeniyle aşağı doğru ayarlandı.
Beyrut sokaklarında, Mart ayı sonlarında mevduat sahiplerinin dondurulmuş tasarruflarına erişim talebinde bulunarak Merkez Bankası önünde protesto yapmasıyla hayal kırıklığı daha da arttı. Pek çok Lübnanlı, bu tasarrufların asla tam olarak geri kazanılamayacağı ihtimaline boyun eğdi.
Bu arada, geleneksel bankacılık işlevlerinin yerini havale hizmetleri ve döviz bozdurma işlemlerinin almasıyla, günlük finansal işlemler büyük ölçüde nakit işlemlere kaydı.
Para birimindeki devalüasyon, Lübnan'ın mali ortamında benzersiz bir olguya yol açtı; şu anda üç tür para birimi dolaşımda: Lübnan poundu, ABD doları ve "lollar" - banka hesaplarında sıkışıp kalan ve yalnızca şu tarihte çekilebilen dolarlar için kullanılan bir terim: değerlerinin bir kısmı.
Bu zorlukların ortasında, Lübnan diasporası çok önemli bir rol oynuyor ve şu anda ülkenin GSYİH'sının önemli bir bölümünü oluşturan milyarlarca dolarlık parayı evlerine gönderiyor. Bu mali giriş güçlü kalmayı sürdürüyor ve ekonomiyi yerel mali çalkantıların en kötüsüne karşı tamponluyor.
