Temel olarak vadeli ve vadeli işlem sözleşmeleri, tüccarların, yatırımcıların ve emtia üreticilerinin bir varlığın gelecekteki fiyatı hakkında spekülasyon yapmalarına olanak tanıyan anlaşmalardır. Bu sözleşmeler, bir enstrümanın gelecekteki bir tarihte (son kullanma tarihi) sözleşmenin oluşturulduğu anda kararlaştırılan bir fiyattan alım satımına olanak sağlayan iki taraflı bir taahhüt işlevi görür.
Vadeli veya vadeli işlem sözleşmesinin temelini oluşturan finansal araç, öz sermaye, emtia, para birimi, faiz ödemesi ve hatta tahvil gibi herhangi bir varlık olabilir.
Ancak, vadeli sözleşmelerden farklı olarak vadeli işlem sözleşmeleri, sözleşme perspektifinden standartlaştırılır (yasal anlaşmalar olarak) ve belirli yerlerde (vadeli işlem sözleşmeleri borsaları) işlem görür. Bu nedenle vadeli işlem sözleşmeleri, sözleşmelerin büyüklüğü ve günlük faiz oranları gibi belirli kurallara tabidir. Çoğu durumda, vadeli işlem sözleşmelerinin yürütülmesi bir takas odası tarafından garanti altına alınır ve bu da tarafların daha az karşı taraf riskiyle ticaret yapmasına olanak tanır.
Avrupa'da 17. yüzyılda vadeli işlem piyasalarının ilkel biçimleri oluşturulmuş olsa da, Dōjima Pirinç Borsası (Japonya), kurulan ilk vadeli işlem borsası olarak kabul ediliyor. 18. yüzyılın başlarında Japonya'da ödemelerin çoğu pirinçle yapılıyordu, bu nedenle istikrarsız pirinç fiyatlarıyla ilişkili risklere karşı korunmanın bir yolu olarak vadeli işlem sözleşmeleri kullanılmaya başlandı.
Elektronik ticaret sistemlerinin ortaya çıkmasıyla birlikte, vadeli işlem sözleşmelerinin popülaritesi ve çeşitli kullanım durumları tüm finans sektöründe yaygınlaştı.
Vadeli işlem sözleşmelerinin işlevleri
Finans sektörü bağlamında vadeli işlem sözleşmeleri genellikle aşağıdaki işlevlerden bazılarına hizmet eder:
Riskten korunma ve risk yönetimi: Belirli bir riski azaltmak için vadeli işlem sözleşmeleri kullanılabilir. Örneğin bir çiftçi, olumsuz olaylara ve piyasa dalgalanmalarına rağmen gelecekte belirli bir fiyat elde etmesini sağlamak için ürünlerine ilişkin vadeli işlem sözleşmeleri satabilir. Veya ABD Hazine tahvillerine sahip bir Japon yatırımcı, kuponun değerini JPY cinsinden önceden tanımlanmış bir oranda kilitlemenin ve böylece USD'sini korumanın bir yolu olarak üç aylık kupon ödemesine (faiz oranları) eşit miktarda JPYUSD vadeli işlem sözleşmeleri satın alabilir. maruziyet.
Kaldıraç: Vadeli işlem sözleşmeleri yatırımcıların kaldıraçlı pozisyonlar oluşturmasına olanak tanır. Sözleşmeler sona erme tarihinde sonuçlandırıldığı için yatırımcılar pozisyonlarını kaldıraçla kullanabilirler. Örneğin, 3:1 kaldıraç, yatırımcıların ticari hesap bakiyelerinin üç katı daha büyük bir pozisyona girmelerine olanak tanır.
Kısa pozlama: Vadeli işlem sözleşmeleri, yatırımcıların bir varlığa kısa süreliğine maruz kalmalarına olanak tanır. Bir yatırımcının dayanak varlığa sahip olmadan vadeli işlem sözleşmelerini satmaya karar vermesi genellikle "çıplak pozisyon" olarak adlandırılır.
Varlık çeşitliliği: Yatırımcılar, anında ticareti zor olan varlıklara maruz kalabilirler. Petrol gibi emtiaların teslimi genellikle maliyetlidir ve yüksek depolama giderleri içerir, ancak vadeli işlem sözleşmelerinin kullanımı yoluyla yatırımcılar ve tüccarlar, fiziksel olarak ticaret yapmak zorunda kalmadan daha çeşitli varlık sınıfları üzerinde spekülasyon yapabilirler.
Fiyat keşfi: Vadeli işlem piyasaları, emtialar gibi çeşitli varlık sınıfları için satıcılar ve alıcılar (yani arz ve talebin karşılanması) için tek durak noktasıdır. Örneğin petrol fiyatı, bir benzin istasyonundaki yerel etkileşim yerine, vadeli işlem piyasalarındaki gerçek zamanlı talebe göre belirlenebilir.
Yerleşim mekanizmaları
Bir vadeli işlem sözleşmesinin sona erme tarihi, söz konusu sözleşmeye ilişkin ticari faaliyetlerin son günüdür. Bundan sonra ticaret durdurulur ve sözleşmeler yapılır. Vadeli işlem sözleşmelerinin çözümü için iki ana mekanizma vardır:
Fiziksel uzlaşma: Dayanak varlık, bir sözleşme üzerinde anlaşan iki taraf arasında önceden belirlenmiş bir fiyatla değiştirilir. Açığa çıkan (satılan) taraf, varlığı uzun süre kalan (satın alınan) tarafa teslim etme yükümlülüğüne sahiptir.
Nakit ödeme: Dayanak varlığın doğrudan takası yapılmaz. Bunun yerine taraflardan biri diğerine mevcut varlık değerini yansıtan bir tutar öder. Nakit uzlaşmalı vadeli işlem sözleşmesinin tipik bir örneği, binlerce varilin fiziksel olarak ticaretini yapmak oldukça karmaşık olacağından, petrol varilleri yerine nakit alışverişinin yapıldığı bir petrol vadeli işlem sözleşmesidir.
Nakit uzlaşmalı vadeli işlem sözleşmeleri, mülkiyeti oldukça hızlı bir şekilde devredilebilen (en azından petrol varilleri gibi fiziksel varlıklarla karşılaştırıldığında) likit finansal menkul kıymetler veya sabit getirili araçlar için bile fiziksel uzlaşmalı sözleşmelerden daha uygundur ve bu nedenle daha popülerdir.
Ancak nakit uzlaşmalı vadeli işlem sözleşmeleri, dayanak varlık fiyatının manipülasyonuna yol açabilir. Bu tür piyasa manipülasyonuna genel olarak "kapanışı vurmak" adı verilir; bu terim, vadeli işlem sözleşmeleri sona erme tarihlerine yaklaşırken sipariş defterlerini kasıtlı olarak bozan anormal ticaret faaliyetlerini tanımlayan bir terimdir.
Vadeli işlem sözleşmelerinden çıkış stratejileri
Vadeli işlem sözleşmesi pozisyonu aldıktan sonra vadeli işlem yatırımcılarının gerçekleştirebileceği üç ana eylem vardır:
Mahsup: aynı değerde zıt bir işlem oluşturarak vadeli işlem sözleşmesi pozisyonunu kapatma eylemini ifade eder. Yani, eğer bir tüccar 50 vadeli işlem sözleşmesinde açıktaysa, eşit büyüklükte bir uzun pozisyon açabilir ve başlangıç pozisyonlarını etkisiz hale getirebilir. Mahsup stratejisi, yatırımcıların karlarını veya zararlarını ödeme tarihinden önce gerçekleştirmelerine olanak tanır.
Devretme: bir tacirin başlangıçtaki pozisyonlarını dengeledikten sonra yeni bir vadeli işlem sözleşmesi pozisyonu açmaya karar vermesiyle meydana gelir, bu da esasen vadenin uzatılması anlamına gelir. Örneğin, eğer bir yatırımcı Ocak ayının ilk haftasında vadesi dolacak 30 vadeli işlem sözleşmesi üzerinde uzun pozisyona sahipse ancak pozisyonunu altı ay uzatmak istiyorsa, başlangıç pozisyonunu dengeleyebilir ve vade bitiminde aynı büyüklükte yeni bir pozisyon açabilir. Tarih Temmuz ayının ilk haftası olarak belirlendi.
Uzlaşma: Vadeli işlem yatırımcısı pozisyonunu dengelemez veya devretmezse, sözleşme sona erme tarihinde kapatılacaktır. Bu noktada ilgili taraflar yasal olarak pozisyonlarına göre varlıklarını (veya nakitlerini) takas etmekle yükümlüdür.
Vadeli işlem sözleşmeleri fiyat kalıpları: contango ve normal geriye dönüklük
Vadeli işlem sözleşmelerinin oluşturulduğu andan vadeye kadar, sözleşmelerin piyasa fiyatı, alım ve satım kuvvetlerine tepki olarak sürekli değişecektir.
Vadeli işlem sözleşmelerinin vadesi ve değişken fiyatları arasındaki ilişki, genellikle kontango (1) ve normal geriye dönük (3) olarak adlandırılan farklı fiyat kalıpları oluşturur. Bu fiyat kalıpları, aşağıda gösterildiği gibi, bir varlığın son kullanma tarihindeki (4) beklenen spot fiyatıyla (2) doğrudan ilişkilidir.
Contango (1): Bir vadeli işlem sözleşmesinin fiyatının beklenen gelecekteki spot fiyattan yüksek olduğu bir piyasa koşulu.
Beklenen spot fiyat (2): ödeme anındaki (son kullanma tarihi) beklenen varlık fiyatı. Beklenen spot fiyatın her zaman sabit olmadığını, yani piyasadaki arz ve talebe göre değişebileceğini unutmayın.
Normal gerileme (3): Vadeli işlem sözleşmelerinin fiyatının beklenen gelecekteki spot fiyattan düşük olduğu bir piyasa koşulu.
Sona erme tarihi (4): belirli bir vadeli işlem sözleşmesine ilişkin alım satım faaliyetlerinin, uzlaşma gerçekleşmeden önceki son günü.
Contango piyasa koşulları satıcılar (kısa pozisyonlar) için alıcılardan (uzun pozisyonlar) daha uygun olma eğilimindeyken, normal geriye dönük piyasalar genellikle alıcılar için daha faydalıdır.
Vadeli işlem sözleşmesi fiyatının, vade tarihi yaklaştıkça kademeli olarak spot fiyata yaklaşması ve sonunda aynı değere ulaşması beklenmektedir. Vadeli işlem sözleşmesi ile spot fiyatın vade tarihinde aynı olmaması durumunda trader'lar arbitraj fırsatlarından hızlı bir şekilde kar elde edebilecektir.
Contango senaryosunda, vadeli işlem sözleşmeleri genellikle kolaylık sağlamak amacıyla beklenen spot fiyatın üzerinde işlem görür. Örneğin, bir vadeli işlem tüccarı, ileri bir tarihte teslim edilecek fiziksel emtialar için prim ödemeye karar verebilir, böylece depolama ve sigorta gibi masrafları ödeme konusunda endişelenmelerine gerek kalmaz (altın bunun popüler bir örneğidir). Ek olarak şirketler, hizmetleri için vazgeçilmez olan emtiaları satın alarak (örneğin, ekmek üreticisinin buğday vadeli işlem sözleşmeleri satın alması) gelecekteki harcamalarını öngörülebilir değerlere kilitlemek için vadeli işlem sözleşmelerini kullanabilir.
Öte yandan, vadeli işlem sözleşmeleri beklenen spot fiyatın altında işlem gördüğünde normal bir geriye dönük piyasa oluşur. Spekülatörler, fiyatların beklendiği gibi artması durumunda kar elde etmeyi umarak vadeli işlem sözleşmeleri satın alırlar. Örneğin, bir vadeli işlem tüccarı bugün tanesi 30$'a petrol varil sözleşmeleri satın alabilirken, gelecek yıl için beklenen spot fiyat 45$'dır.
Düşünceleri kapatmak
Standartlaştırılmış bir vadeli sözleşme türü olarak vadeli işlem sözleşmeleri, finans sektöründe en çok kullanılan araçlar arasındadır ve çeşitli işlevleri, onları çok çeşitli kullanım durumları için uygun hale getirir. Yine de, fonlara yatırım yapmadan önce vadeli işlem sözleşmelerinin altında yatan mekanizmalar ve bunların özel pazarları hakkında iyi bir anlayışa sahip olmak önemlidir.
Bir varlığın fiyatının gelecekte "kilitlenmesi" belirli durumlarda yararlı olsa da, özellikle sözleşmeler marjda işlem gördüğünde her zaman güvenli değildir. Bu nedenle, vadeli işlem sözleşmeleriyle ilgili kaçınılmaz riskleri azaltmak için sıklıkla risk yönetimi stratejileri kullanılır. Bazı spekülatörler, vadeli işlem piyasalarının fiyat hareketlerine ilişkin içgörü elde etmenin bir yolu olarak temel analiz yöntemlerinin yanı sıra teknik analiz göstergelerini de kullanır.
