Bitcoin đã trải qua một hành trình dài từ đồng tiền chỉ có giá trị vài đồng xu đến khi trở thành một tài sản có giá trị cao và có tầm ảnh hưởng nhất định đến thị trường tiền điện tử nói riêng và thị trường tài chính nói chung. Bản thân thị trường tài chính truyền thống có khá nhiều bất cập như mình vừa phân tích bên trên mới tạo điều kiện cho sự ra đời của các giải pháp tài chính mới như Bitcoin.
Vấn đề 1: Lạm phát
Một trong những thách thức quan trọng mà Bitcoin đối mặt và giải quyết thành công là vấn đề lạm phát trong hệ thống tài chính và kinh tế. Bản chất phi tập trung và nguồn cung hạn chế của Bitcoin, với tổng cung tối đa là 21 triệu đồng coin, tạo nên một cơ sở để chống lại áp lực lạm phát mà các loại tiền tệ truyền thống thường phải đối mặt. Sự khan hiếm này đã khiến nhiều người xem Bitcoin như một "vàng kỹ thuật số".
Nhưng trước khi chúng ta đào sâu vào lĩnh vực này, hãy cùng nhau tìm hiểu lạm phát là gì và tại sao nó lại có ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc sống của chúng ta.
Bạn có bao giờ đến cửa hàng và cảm thấy giá cả tăng lên so với trước đây không? Hoặc có nhớ những câu chuyện ông bà kể về việc mua một túi gạo với giá chỉ bằng một nửa so với ngày nay không? Đó chính là lạm phát, một hiện tượng mà hầu như tất cả chúng ta đã trải qua.
Lạm phát giống như việc bạn đang thưởng thức một tách cà phê sữa đá thơm ngon mỗi buổi sáng. Nhưng mỗi ngày, người pha cà phê giảm một ít cà phê và thêm một viên đá vào. Ban đầu, bạn có thể không cảm nhận sự thay đổi, nhưng qua thời gian, bạn bắt đầu nhận ra rằng ly cà phê trở nên nhạt nhòa hơn. Với cùng một giá tiền, bạn chỉ có thể uống ít cà phê hơn so với trước đây. Sức mua của đồng tiền bạn giảm đi.
Lạm phát, đơn giản là sự tăng giá của hàng hóa và dịch vụ trong một khoảng thời gian nhất định. Khi lạm phát xảy ra, mỗi đồng tiền bạn có sẽ mua được ít hàng hóa hơn so với trước.
Nguyên nhân tạo ra hiện tượng lạm phát là một câu hỏi phức tạp, nhưng thường có ba yếu tố chính được đề cập đến:
Lạm phát cung:
Nguồn gốc: Xuất phát từ sự tăng chi phí sản xuất, bao gồm giá nguyên liệu, lương công nhân, giá năng lượng, hoặc giá xăng dầu. Khi chi phí sản xuất tăng, các doanh nghiệp thường tăng giá sản phẩm để đối phó với những chi phí này.
Hậu quả: Tăng giá sản phẩm dẫn đến sự giảm mua sắm và tiêu thụ. Nếu tình trạng này kéo dài, có thể gây ra suy thoái kinh tế.
Lạm phát cầu:
Nguồn gốc: Bắt nguồn từ sự gia tăng nhu cầu tiêu thụ hơn nguồn cung. Điều này có thể xuất phát từ tăng chi tiêu của chính phủ, giảm lãi suất, hoặc tăng thu nhập của người dân.
Hậu quả: Giá cả tăng lên do nhu cầu vượt quá cung cấp. Nếu không kiểm soát được, có thể dẫn đến tình trạng "quá nóng" của nền kinh tế và gây ra bong bóng tài sản.
Lạm phát tiền tệ:
Nguồn gốc: Bắt nguồn từ việc tăng lượng tiền mặt trong lưu thông mà không có sự tăng tương ứng trong sản lượng hàng hóa và dịch vụ. Thường xảy ra khi chính phủ in thêm tiền.
Hậu quả: Giá trị thực của tiền giảm, dẫn đến sự tăng giá không kiểm soát của hàng hóa và dịch vụ.
Trong hành trình tìm hiểu về lạm phát, FED đã chia sẻ với chúng ta về hai nguyên nhân quan trọng nhất: "lạm phát cung" và "lạm phát cầu". Nhưng giữa những diễn biến phức tạp, có một nguyên nhân lớn mà chính phủ thường giữ bí mật - đó là việc "in thêm tiền của chính phủ".
Covid-19 đã khiến mọi hoạt động trở nên đình trệ, và giá nguyên vật liệu đột ngột tăng cao. Điều này đã đẩy giá hàng hóa lên, tạo nên hiện tượng "lạm phát cung". Ngược lại, người dân, trong sự mê mải của họ với việc mua sắm và chi tiêu không kiểm soát, đã đóng góp vào việc đẩy giá hàng hóa lên cao, gọi là "lạm phát cầu".
Tuy nhiên, có một nguyên nhân ẩn sau bức màn, đó là việc FED đang "in thêm tiền". FED tạo ra số tiền mới, chủ yếu là số tiền số hóa, và sau đó sử dụng nó để mua trái phiếu. Từ tháng 2 đến tháng 6 năm 2020, số dư của FED tăng lên đáng kể từ 4,16 nghìn tỷ đô la lên 7,17 nghìn tỷ đô la. Trong ba tháng rưỡi, FED đã "in" thêm vào nền kinh tế khoảng 3 nghìn tỷ đô la.
Hình ảnh về việc in tiền này giống như câu chuyện về ly cà phê phía trên, khi mỗi lần in thêm tiền giống như việc thêm đá vào ly cà phê. Dần dần, ly cà phê trở nên nhạt nhòa hơn và không còn giữ được chất lượng như xưa.
Mặc dù in tiền có thể kích thích hoạt động kinh tế, đặc biệt là trong những thời kỳ khủng hoảng, nhưng nếu không kiểm soát chặt chẽ, nó có thể dẫn đến lạm phát. Hiện tượng này làm giảm giá trị thực của tiền tệ, ảnh hưởng đến giá trị của tiền tiết kiệm và có thể làm suy giảm niềm tin vào đồng tiền.
Một tình trạng nguy hiểm hơn của lạm phát đó chính là “siêu lạm phát”. Siêu lạm phát là tình trạng mà mức lạm phát tăng vọt lên một cách không kiểm soát, đặc biệt là hàng tháng hoặc thậm chí hàng tuần, mang theo những hậu quả đặc biệt nặng nề đối với cuộc sống hàng ngày của người dân.
Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất của siêu lạm phát là hành động "in tiền" mà không có sự tăng trưởng kinh tế đồng đều. Khi chính phủ in ra nhiều tờ tiền mà không có sự đồng bộ với sự gia tăng trong sản xuất hàng hóa và dịch vụ, kết quả là giá cả tăng lên một cách không kiểm soát, khiến cho giá trị thực của tiền mất giảm sút đột ngột.
Một số ví dụ lịch sử về siêu lạm phát đó chính là Zimbabwe, trong giai đoạn từ 2000-2009, đã trải qua một cơn lốc siêu lạm phát khủng khiếp. Đỉnh điểm của tình trạng này đến vào tháng 11 năm 2008, khi tỷ lệ lạm phát đạt mức kỷ lục 79.6 tỷ phần trăm mỗi tháng, biến giá cả gần như gấp đôi mỗi 24.7 giờ.
Một câu chuyện khác về mất giá trị tiền tệ và siêu lạm phát hiện đại là Venezuela, từ năm 2016 đến nay. Kinh tế của đất nước này đã suy sụp, và siêu lạm phát trở thành một trong những vấn đề khủng khiếp nhất. Vào năm 2018, tỷ lệ lạm phát ước tính vượt qua con số 1.000.000%, khiến người dân phải mang theo túi đầy tiền chỉ để mua một ổ bánh mì.
Đối mặt với thách thức của lạm phát, chính phủ và ngân hàng trung ương thường áp dụng một loạt biện pháp nhằm kiểm soát tình hình. Điển hình đầu tiên đó chính là việc tăng lãi suất. Khi lãi suất tăng, việc vay tiền trở nên đắt đỏ hơn, kích thích người dân và doanh nghiệp giảm chi tiêu và đầu tư. Điều này giúp kiểm soát lạm phát bằng cách làm giảm nhu cầu trong nền kinh tế.
Hành động thứ hai đó là chính phủ thực hiện biện pháp cắt giảm chi tiêu để giảm nhu cầu tiêu thụ. Việc này có thể bao gồm việc giảm ngân sách cho các dự án và chương trình không thiết yếu, nhằm đảm bảo rằng nguồn cung tiền không tăng quá nhanh.
Thứ ba là việc ngân hàng trung ương kiểm soát tiền tệ bằng cách giảm lượng tiền mặt trong lưu thông. Qua đó, họ có thể làm chậm tốc độ tăng trưởng của tiền và kiểm soát mức lạm phát.
Mặc dù lạm phát không phải lúc nào đều có hệ quả xấu, như trong trường hợp của lạm phát "tốt" khi nó kết hợp với tăng trưởng kinh tế và tỷ lệ thất nghiệp thấp, nhưng lạm phát phi mã có thể mang đến những hậu quả nặng nề. Nó không chỉ làm trầm trọng tình trạng nghèo đói mà còn tăng cường sự bất ổn và phá hủy niềm tin vào các thể chế.
Ví dụ lịch sử như nước Đức thời hậu Thế chiến I chỉ là một minh chứng cho tình trạng này. Ngày nay, chúng ta thấy những hậu quả đau lòng của lạm phát phi mã tại Venezuela, Zimbabwe, Lebanon, và Argentina, chỉ là một số trong danh sách các quốc gia phải đối mặt với vấn đề này.
Trong bối cảnh đó, Bitcoin đem đến một giải pháp tích cực. Bitcoin không chỉ có tính giảm phát mà còn mang tính phi tập trung cao. Khả năng lưu trữ và chuyển giao Bitcoin được thực hiện một cách an toàn, tạo ra một phương tiện tài chính linh hoạt và không bị ảnh hưởng bởi tình trạng lạm phát. Điều này đã làm cho Bitcoin trở thành một lựa chọn phổ biến và mạnh mẽ như một hàng rào tiềm năng chống lại những vấn đề kinh tế liên quan đến lạm phát.
Vấn đề 2: Khả năng chuyển tiền
Khả năng chuyển tiền là yếu tố thứ hai chúng ta sẽ bàn luận khi nói về vấn đề Bitcoin đang giải quyết. Bitcoin giải quyết vấn đề quốc tế về việc trì hoãn chuyển tiền một cách linh hoạt và hiệu quả. Trong hệ thống chuyển tiền truyền thống, đặc biệt là chuyển tiền quốc tế, người gửi thường phải đối mặt với mức phí cao và thời gian chờ đợi kéo dài trong quá trình giao dịch.
Với Bitcoin, không chỉ được giữ toàn quyền kiểm soát đối với số tiền của mình, người gửi còn có khả năng thực hiện giao dịch bất kỳ lúc nào mà không bị giới hạn bởi biên giới quốc gia hay ngày nghỉ của ngân hàng. Sự linh hoạt này không chỉ giảm bớt gánh nặng về thời gian mà còn loại bỏ các rắc rối liên quan đến bộ máy hành chính truyền thống, tạo ra một trải nghiệm chuyển tiền thuận tiện và tiện lợi.
Vấn đề 3: Minh bạch
Minh bạch là một trong những khía cạnh quan trọng mà Bitcoin đặt ra để giải quyết các vấn đề trong hệ thống thanh toán. Công nghệ blockchain, động cơ của Bitcoin, mang lại tính minh bạch vượt trội bằng cách đảm bảo rằng mọi giao dịch được ghi lại và xác minh công khai trên chuỗi khối.
Với tính minh bạch này, không có cá nhân hoặc tổ chức nào có thể kiểm soát hoặc thao túng blockchain. Điều này tạo ra một môi trường thanh toán mà không đòi hỏi sự tin cậy từ bên thứ ba. Người sử dụng Bitcoin có khả năng kiểm tra và xác nhận mọi giao dịch một cách độc lập, giảm thiểu nguy cơ gian lận và tạo ra một hệ thống thanh toán tự trị và không yêu cầu sự trung ương. Điều này đồng thời tăng cường tính minh bạch và sự công bằng trong quá trình thanh toán, làm cho Bitcoin trở thành một phương thức thanh toán đáng tin cậy và không yêu cầu sự can thiệp của các bên trung ương.
Vấn đề 4: Bảo mật
Cuối cùng là vấn đề liên quan đến bảo mật. Các giao dịch Bitcoin được bảo mật bởi một mạng máy tính trên khắp thế giới. Mọi giao dịch Bitcoin được bảo mật chặt chẽ, không cho phép bất kỳ thay đổi nào xảy ra sau khi đã được xác nhận. Điều này đồng nghĩa với việc mỗi giao dịch là không thể thay đổi và duy trì tính toàn vẹn của dữ liệu giao dịch. Các giao dịch là không thể thay đổi, an toàn và có thể xác minh công khai trên blockchain Bitcoin.
