Tại Mỹ, một số trại đào Bitcoin bắt đầu thu hút sự chú ý của công chúng và chính quyền, và điều đặc biệt về những trại đào này là chúng có nguồn gốc từ Trung Quốc. Sự hiện diện này không những đặt ra những vấn đề nguy cơ về an ninh năng lượng mà còn đe dọa đến an ninh quốc gia và hệ thống điện lưới của nước Mỹ.
Những trại đào Bitcoin, có thể tưởng tượng chúng như các công xưởng đặc biệt, được trang bị hàng loạt máy tính đặc thù để tạo ra các loại tiền số và hoạt động xuyên suốt, 24/7. Vấn đề là chúng tiêu tốn một lượng điện năng khổng lồ. Và khi được đặt ngay bên cạnh các cơ sở dữ liệu và trung tâm máy tính quan trọng, hay thậm chí là gần các căn cứ tên lửa hạt nhân do quân đội Mỹ kiểm soát, thì những nguy cơ bắt đầu nảy sinh.
Theo Microsoft, một vị trí như vậy có thể giúp Trung Quốc tận dụng các trại đào này để thu thập thông tin tình báo. Microsoft đã cảnh báo về nguy cơ này, và chính phủ Mỹ đã tiến hành theo dõi những trại đào tại tiểu bang Wyoming, nơi đang diễn ra những hoạt động trên. Các biện pháp đã được thực hiện để giảm thiểu nguy cơ, nhưng vẫn chưa có dấu hiệu cải thiện cụ thể từ những biện pháp đó.
Trại đào Bitcoin do người Trung Quốc quản lý ở Cheyenne, Wyo., Nằm cạnh trung tâm dữ liệu của Microsoft, phía trên.Ảnh: The New York Times Địa điểm trại đào cách Căn cứ Không quân FE Warren, nơi kiểm soát tên lửa hạt nhân, khoảng một dặm. Ảnh: The New York Times
Không chỉ có những lo ngại về tình báo, mà những trại đào này còn đặt áp lực đáng kể lên hệ thống điện lưới, khi chúng cần hoạt động liên tục để “đào” ra những đồng tiền số như Bitcoin. Ngoài ra, với số lượng trại đào đang ngày càng gia tăng, có nguy cơ tạo ra áp lực lớn lên mạng lưới điện và khiến nó có thể trở nên tắc nghẽn.
Brian Harrell, một cựu chuyên gia từ Bộ An ninh Nội địa Mỹ, đã cảnh báo rằng, nếu những trại đào này phối hợp để tấn công, chúng có thể đặt “áp lực khổng lồ” lên mạng lưới điện. Vấn đề này có thể gây ra tình trạng mất điện có chủ đích và tạo điều kiện cho các cuộc tấn công mạng.
Nhưng vấn đề không chỉ dừng lại ở áp lực lên điện lưới, mà còn liên quan đến an ninh mạng. Các trại đào thường có kết nối số hóa với các nhà điều hành mạng lưới điện, và nếu quản lý không chặt chẽ, có thể mở ra những cuộc tấn công vào các hệ thống quan trọng khác.
Nguy cơ mất an ninh khi Trung Quốc cấm đào Bitcoin
Tình hình trở nên đặc biệt nghiêm trọng sau khi Trung Quốc cấm đào Bitcoin vào tháng 5/2021, do lo ngại về tiêu tốn năng lượng và ảnh hưởng đến ổn định kinh tế. Công ty chuyên sản xuất phần cứng, Bitmain sau đó đã bắt đầu chuyển các thiết bị đào Bitcoin của mình sang Mỹ nhiều hơn.
Theo thông tin, hiện đang xuất hiện các trại đào Bitcoin do người Trung Quốc sở hữu hoặc điều hành, trải dài tại ít nhất 12 tiểu bang của Mỹ. Những trại đào này sử dụng lượng điện năng tương đương với 1,5 triệu ngôi nhà. Đáng chú ý, khi chạy với công suất tối đa, chỉ riêng trại đào ở Cheyenne, Wyoming, đã phải cần lượng điện đủ để cung cấp cho 55.000 ngôi nhà.
Rất nhiều trong số những trại đào này được trang bị bởi Bitmain, một công ty Trung Quốc không có liên hệ trực tiếp với chính phủ đại lục, nhưng theo các tài liệu nhập khẩu thiết bị, họ đã gửi một số lô hàng đến Mỹ thông qua một công ty con tại trụ sở tại một cơ quan nhà nước. Theo tài liệu này, từ sau khi Trung Quốc cấm đào Bitcoin, Bitmain đã điều chuyển thiết bị tới Mỹ nhiều hơn 15 lần so với 5 năm trước đó. Một bài diễn thuyết gần đây của công ty còn tuyên bố, họ đang kiểm soát 90% thị trường toàn cầu về thiết bị đào Bitcoin.
Tài liệu còn cho thấy trại đào ở Cheyenne liên quan đến năm công ty, tất cả đều sử dụng cùng một văn phòng trên đại lộ Park ở Manhattan. Một trong số họ được đăng ký tại Quần đảo Cayman và cho đến năm ngoái, đây vẫn là một công ty chế biến thịt lợn Trung Quốc. Nhưng tờ The New York Times cho biết, họ không tìm thấy bất kỳ liên kết nào giữa chủ sở hữu của trại đào ở Cheyenne và Trung Quốc.
Microsoft cũng đã công bố báo cáo dài 16 trang và không tìm thấy bất kỳ dấu hiệu trực tiếp nào về các hoạt động tiềm ẩn rủi ro từ công ty này. Tuy nhiên, gã khổng lồ phần mềm đã nhấn mạnh về khả năng hoạt động đào tiền số trở nên công nghiệp hoá, cùng với sự hiện diện của công dân Trung Quốc ở gần Trung tâm Dữ liệu của Microsoft, và một trong ba căn cứ tên lửa chiến lược của Mỹ có thể tạo ra các yếu tố đe dọa đáng kể.
Trong một cuộc điều tra gần đây của The New York Times, các trại đào được xác định tiêu tốn khoảng 4.000 megawatts điện – đủ để cung cấp năng lượng cho hơn ba triệu hộ gia đình Mỹ – và vẫn có thêm nhiều megawatts đang tiếp tục được triển khai.
Tác động của hoạt động đào tiền số đối với an ninh năng lượng đã được lưu ý. Tại Texas, công ty quản lý lưới điện tiết lộ rằng, hành vi không thể đoán trước của một số trại đào có thể dẫn đến các “tình trạng khẩn cấp.” Nhiều trại đào cũng có kết nối số hóa với các nhà điều hành lưới điện, và nếu không quản lý đúng cách, có thể cho phép các trại đào này xâm nhập vào các hệ thống mạng quan trọng.
Đặc biệt, sự thống trị của Bitmain trên thị trường máy đào đã dấy lên nhiều mối lo ngại. Trong quá khứ, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy “một cửa hậu” có thể cho phép công ty này vận hành thiết bị của mình một cách bí mật. Sau khi phát hiện vấn đề này vào năm 2017, công ty đã xác nhận họ có thể điều khiển các máy đào từ xa. Một vấn đề tương tự cũng được tìm thấy vào năm 2019, nhưng Bitmain đã không trả lời câu hỏi về các cửa hậu trên thiết bị của họ.
Cảnh quay từ trực thăng trên trại đào ở Cheyenne. Vị trí gần căn cứ tên lửa và trung tâm dữ liệu đã khiến Microsoft phải gửi cảnh báo tới chính phủ Mỹ.
Vào tháng 7 năm nay, một quan chức của Cơ quan Đảm bảo ổn định Điện lực Bắc Mỹ, đã thông báo cho Quốc hội về nguy cơ gia tăng về các cuộc tấn công mạng từ Trung Quốc. Và một báo cáo gần đây từ Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia cảnh báo, “nếu Trung Quốc cảm thấy các xung đột lớn với Mỹ là điều không thể tránh khỏi”, gần như “chắc chắn họ sẽ xem xét tiến hành các cuộc tấn công mạng quyết liệt đối với cơ sở hạ tầng quan trọng trên đất Mỹ.”
Trước tình hình đó, một công ty tư vấn an ninh nổi tiếng là The Chertoff Group, đã được nhiều “nhà cung cấp hạ tầng quan trọng” tiếp cận để tìm kiếm lời khuyên về nguy cơ từ các “trại đào” Bitcoin, đặc biệt là những trại đào liên quan đến Trung Quốc, theo lời Ben Joelson, một trong những chuyên gia về an ninh của công ty này.
Hiện tại trong nhiều tiểu bang của Mỹ, sự không hài lòng về tình hình này cũng khá rõ rệt. Một thượng nghị sĩ tiểu bang Arkansas cho biết, “Chúng ta đang quá lo lắng về TikTok, nhưng dường như không một ai nói gì về những công ty Trung Quốc đang kết nối vào hệ thống của chúng ta.” Tình trạng này tiếp tục đặt ra một câu hỏi quan trọng về cách quản lý ngành công nghiệp Bitcoin liên quan đến Trung Quốc và vai trò quyết định của chính phủ về việc kiểm soát hay hỗ trợ cho hoạt động này.
Trên khắp nước Mỹ, thông tin về các công ty sở hữu trại đào Bitcoin thường bị che đậy dưới lớp vỏ của các công ty tài chính liên quan. Một số trong số đó là những công ty thực sự có mối quan hệ với Trung Quốc, đặc biệt là chính phủ hoặc các tổ chức thuộc sở hữu nhà nước.
Theo một cuộc phỏng vấn và thông báo công khai, tại thành phố Cheyenne, thuộc Wyoming, một vụ kiện tranh chấp về hợp đồng đã tiết lộ, Bitmain đang tham gia vào trại đào gần căn cứ không quân Mỹ, họ cũng tham gia vào hoạt động đào tại Arkansas và tiểu bang Washington.
Theo hồ sơ từ Import Genius, một công cụ thu thập dữ liệu thương mại, những đợt xuất khẩu của Bitmain tới Mỹ trong vòng 15 tháng qua đã được tiến hành thông qua một công ty con là Hainan Bitmain Technologies, có địa chỉ là một nhà khách của nhà nước Trung Quốc ở Vạn Ninh, thành phố ở phía đông của đảo Hải Nam.
Zhang Xinyu, một nhân viên được ghi nhận là người liên hệ trong hồ sơ doanh nghiệp, cho biết, công ty con của Bitmain không còn ở nhà khách đó nữa và chính quyền địa phương tại Trung Quốc thường cung cấp địa chỉ tạm thời đó để giúp các doanh nghiệp có thể nhanh chóng mở chi nhánh.
Tuy nhiên, đây là một sự sắp xếp rất bất thường. Thông thường, nhà khách được dành riêng cho các sự kiện chính thức hoặc các cuộc tập huấn của quan chức. Theo thông tin được tổng hợp bởi Sayari, một công ty tổng hợp thông tin doanh nghiệp, trong số hàng chục triệu công ty đăng ký tại Trung Quốc, có chưa đến 150 công ty đăng ký tại nhà khách, và nhiều trong số họ thuộc về các doanh nghiệp nhà nước.
Các công ty Trung Quốc được sở hữu chéo
Li Jiaming, tổng giám đốc của Bit Origin Ltd., công ty chế biến thịt lợn đã biến thành trại đào Bitcoin, nói rằng, họ chọn nơi này vì được đảm bảo bởi một thỏa thuận từ công ty điện lực địa phương để cung cấp điện, chứ không phải vì họ muốn tiếp cận với trung tâm dữ liệu của Microsoft hay căn cứ tên lửa gần đó.
“Dù chúng tôi là hàng xóm của Microsoft và cách căn cứ không quân vài dặm, nhưng chúng tôi đã đảm bảo làm việc theo quy định và chấp hành pháp luật ở Mỹ, không có điện thì chẳng làm được gì cả – việc kinh doanh không thể thành công”, ông Li nói.
Tại thành phố Cheyenne, hồ sơ cho thấy một công ty Trung Quốc khác tham gia đào Bitcoin đã mua một lô đất riêng gần trung tâm dữ liệu của Microsoft. Công ty này, có tên là YZY Capital Holdings, đã đăng ký tại một căn hộ trị giá 7,5 triệu USD ở khu TriBeCa của Manhattan và được điều hành bởi Ông Yuan Qian, một doanh nhân và là thành viên của nhà nước Trung Quốc. Có thông tin cho biết ông từng tham gia vào một ủy ban tư vấn của chính phủ tại Vũ Hán. Ông còn quản lý một tập đoàn đa ngành sở hữu các hãng đại lý ô tô, công ty công nghệ sinh học và các công ty tài chính.
Công ty của ông Yuan đã bán một lô đất khác tại Cheyenne cho một nhóm nhà đầu tư, và điều này đã gây ra lo ngại tại Microsoft,. Công ty của ông cũng sở hữu một trại đào Bitcoin ở phía đông Oklahoma, gần thị trấn nhỏ Oktaha. Tại đó, công ty tiện ích địa phương đã xây dựng một trạm biến áp để phục vụ cho trại đào. Theo thông tin được tiết lộ, trại đào này tiêu thụ điện năng nhiều hơn 41.000 căn nhà.
Ở tiểu bang Arkansas, các nhà đầu tư Trung Quốc vận hành ít nhất ba trại đào, và đang lên kế hoạch mở thêm. Ngoài Greenbrier, cách Little Rock khoảng một giờ lái xe, một trong những trại đào đã gây ra sự phản đối từ những người hàng xóm. Trang trại này có hơn 20 Antbox, đó là các container chuyên biệt được sản xuất bởi Bitmain để chứa hàng trăm máy tính. Nó tiêu thụ nhiều năng lượng hơn một thị trấn gần đó.
Ở Arkansas, các nhà đầu tư Trung Quốc có ít nhất trại đào và có kế hoạch mở thêm nhiều trại nữa. Một trại đào bên ngoài Greenbrier đã gây ra phản ứng dữ dội từ hàng xóm. Ảnh: The New York Times
Có ít nhất tám công ty có liên quan đến trang trại này. Và các hồ sơ công khai do người dân phản đối trại đào thu thập cho thấy, nó có liên quan đến công ty bất động sản tên là Greenland Holdings tại Thượng Hải, trong đó chính phủ Trung Quốc sở hữu gần 50%. Công ty này đã đầu tư hơn 7 tỷ đô la tại Mỹ và người đứng đầu chi nhánh công ty này tại Mỹ, ông Hu Gang, đã tới thăm Arkansas.
Trên LinkedIn, một nhân viên cũ của công ty, tên là Gloria Yao, đã kêu gọi tham gia vào nhóm của mình và tìm kiếm “hơn 200 địa điểm khai thác tiềm năng” trong khi kết nối với công ty điện lực và phòng thương mại ở hơn 10 tiểu bang. Bài viết đã bị gỡ bỏ sau khi cư dân bắt đầu đặt câu hỏi về động cơ của công ty.
Mỹ đang cảnh giác với các trại đào Trung Quốc
Những năm gần đây, một số tiểu bang đã thông qua hoặc đề xuất các dự luật hạn chế sở hữu đất của người Trung Quốc vì lo ngại về an ninh, nhưng các hoạt động Bitcoin có liên quan đến Trung Quốc vẫn tiếp tục hoạt động tại nhiều địa điểm trên nước Mỹ.
Vào tháng 6/2021, Thống đốc bang Texas, Greg Abbott đã ký “Đạo luật Bảo vệ Cơ sở Hạ tầng Lone Star”, cấm các công ty do đối thủ nước ngoài sở hữu không được kinh doanh và truy cập vào cơ sở hạ tầng quan trọng. Trung Quốc là quốc gia đầu tiên được xem là đối thủ trong đạo luật này.
Các quan chức Đảng Cộng hòa tại Texas có sự nghi ngờ sâu sắc đối với Trung Quốc, tuy nhiên, sự chấp nhận của họ đối với các công ty khai thác Bitcoin có liên quan đến Trung Quốc, đang thể hiện sự hấp dẫn sâu sắc của tiền mã hoá trong giới bảo thủ, nơi những nghi ngờ về các ngân hàng trung ương đang tăng cao.
“Tôi muốn Texas trở thành một ốc đảo cho Bitcoin và tiền mã hoá,” Thượng nghị sĩ Ted Cruz, một người Cộng hòa, nói tại một hội nghị Bitcoin vào tháng Tư. Nói chung về công nghệ. “Tôi muốn mọi người đến Texas.”, ông nhấn mạnh.
Tiểu bang này có các ưu đãi hấp dẫn để biến nó thành điểm đến phổ biến nhất cho các nhà khai thác Bitcoin. Một chương trình trả tiền cho các thợ đào vì đã đồng ý tắt máy tính khi lưới điện quá tải, chẳng hạn trong đợt nắng nóng kỷ lục đổ bộ vào tiểu bang này vào mùa hè vừa qua. Từ năm 2020, Bitdeer đã được thưởng gần 50 triệu USD từ thỏa thuận này, theo dữ liệu được công bố bởi người điều hành lưới điện.
Tuy nhiên, sự gia tăng của ngành công nghiệp đào coin tại Texas đã bắt đầu ảnh hưởng đến lưới điện của tiểu bang, một trong những lưới yếu nhất tại Mỹ vì không được kết nối với các tiểu bang khác.
Cơ quan Đảm bảo Điện lực của Texas, gần đây đã báo cáo, việc tiêu thụ năng lượng của các trại đào Bitcoin và thiếu sự minh bạch đã dẫn đến các sai sót trong dự báo. Cơ quan cho biết các trại đào có thể “làm gia tăng mức độ trầm trọng của các sự cố điện lưới”, và ảnh hưởng đến độ tin cậy.
Một đề xuất để giảm thiểu rủi ro này là quy định tốc độ mà các trại đào có thể bắt đầu hoặc ngừng sử dụng năng lượng. Theo Howard Gugel, phó chủ tịch tại NERC, cơ quan được giao nhiệm vụ bảo vệ lưới điện Mỹ, không giống như các nhà sản xuất điện và công ty truyền tải, các trại đào Bitcoin hầu như không được quản lý và hoạt động trong một “vùng xám”.
Bất chấp những cảnh báo, các trại đào tiền số của Trung Quốc dường như đã nhanh chóng cố định vị thế của họ tại Texas và học cách thích nghi với bối cảnh chính trị của tiểu bang. Điều này đặt ra câu hỏi quan trọng về cách quản lý và kiểm soát ngành công nghiệp đào Bitcoin trong tương lai và quyền quyết định tại các cấp chính phủ địa phương và liên bang về việc liệu cho phép hay kiểm soát các hoạt động đào tiền mã hóa liên quan đến Trung Quốc.
Trong bối cảnh tình hình quốc tế phức tạp và sự cạnh tranh ngày càng tăng trong lĩnh vực tiền mã hóa, việc theo dõi và đánh giá các hoạt động đào Bitcoin liên quan đến Trung Quốc trở thành một nhiệm vụ quan trọng đối với an ninh quốc gia và hạ tầng của Mỹ. Một phần của thách thức này là cân nhắc giữa việc khuyến khích sự phát triển của công nghệ tiền mã hóa và bảo vệ quyền riêng tư và an toàn quốc gia.
