Bitcoin Trên Bảng Cân Đối Kế Toán Của Doanh Nghiệp: Rủi Ro Và Lợi Nhuận Là Gì?

Quỹ tài chính doanh nghiệp là gì?

Các chức năng chính của quỹ tài chính doanh nghiệp bao gồm những công việc sau:

• Quản lý thanh khoản: Đảm bảo doanh nghiệp có đủ tiền mặt để đáp ứng các nghĩa vụ tài chính. Điều này cũng bao gồm việc đảm bảo không có sự mất cân đối về thanh khoản giữa tài sản và nợ phải trả. Nếu các khoản nợ ngắn hạn dự kiến được thanh toán bằng tài sản dài hạn, đó sẽ là một rủi ro lớn.

• Giảm thiểu rủi ro: Quản lý các rủi ro liên quan đến sự biến động của lãi suất, tỷ giá ngoại tệ và tín dụng. Thông thường, các đội ngũ quản lý rủi ro chuyên trách sẽ xử lý các rủi ro thị trường, rủi ro tín dụng, rủi ro vận hành và rủi ro thanh khoản. Quỹ tài chính làm việc chặt chẽ với các bộ phận này để đảm bảo các quyết định tài chính của họ xem xét đầy đủ tất cả các yếu tố rủi ro.

• Đầu tư ngắn hạn: Quỹ tài chính doanh nghiệp sẽ nắm giữ tài sản của công ty, có thể là cổ phiếu, trái phiếu hoặc chỉ là dòng tiền do hoạt động kinh doanh tạo ra. Bộ phận quỹ tài chính có trách nhiệm phân bổ tiền thừa vào các tài sản có độ rủi ro thấp và tính thanh khoản cao để tạo ra lợi nhuận. Vai trò của họ là tối ưu hóa lợi suất từ tài sản của công ty trong khi vẫn duy trì mức rủi ro thấp nhất có thể.

• Quản lý nợ: Quản lý các khoản vay và tín dụng để duy trì tỷ lệ đòn bẩy hợp lý là chức năng quan trọng của quỹ tài chính. Chức năng này thường được gọi là quản lý tài sản và nợ (ALM). Như đã đề cập trước đó, không chỉ có chức năng này quản lý các nghĩa vụ tài chính của công ty, mà còn rất quan trọng trong việc đảm bảo không có sự mất cân đối về thời gian đáo hạn giữa tài sản và nợ. Công ty không thể lên kế hoạch để thanh toán nợ (chẳng hạn như lãi vay) đến hạn trong tuần tới bằng tài sản sẽ đáo hạn trong tháng tới.

• Lập kế hoạch chiến lược: Hỗ trợ các mục tiêu dài hạn thông qua việc phân bổ vốn hiệu quả là một trong những chức năng chiến lược của quỹ tài chính.

Kết quả là, các nhà quản lý quỹ tài chính luôn tìm cách cân bằng giữa rủi ro và lợi nhuận. Mục tiêu chính của họ là bảo vệ tài sản của công ty khỏi các cuộc khủng hoảng thị trường hoặc khủng hoảng thanh khoản, đồng thời đảm bảo quản lý tối ưu lợi nhuận từ các quỹ dư thừa của công ty. Họ cũng phải quản lý rủi ro trong các giai đoạn biến động và căng thẳng thị trường.

Điều này giải thích cho việc MicroStrategy quyết định đưa Bitcoin vào quỹ tài chính doanh nghiệp, điều này đã thách thức các chuẩn mực truyền thống, và áp dụng chiến lược có mức độ rủi ro cao, nhưng cũng có tiềm năng lợi nhuận lớn. Chiến lược táo bạo này không chỉ thay đổi bảng cân đối kế toán của công ty mà còn ảnh hưởng đến hiệu suất cổ phiếu của họ, đưa công ty trở thành đơn vị tiên phong trong việc áp dụng tiền mã hóa.

Các công ty khác đã áp dụng hoặc đang cân nhắc việc sử dụng Bitcoin như tài sản dự trữ trong quỹ tài chính bao gồm: Metaplanet, Semler Scientific, DeFi Technologies, Solidion Technology, Nano Labs và Cosmos Health.

MicroStrategy: Ván cược táo bạo vào Bitcoin

Vào năm 2002, giá cổ phiếu của MicroStrategy đã dao động giữa mức $1 và $2, phản ánh sự thất vọng của thị trường và các thách thức nội bộ. Tuy nhiên, trong hai thập kỷ tiếp theo, công ty đã lấy lại sự chú ý nhờ vào các công cụ phân tích dữ liệu. Tuy nhiên, sự chuyển mình đột phá của công ty bắt đầu vào năm 2020 khi họ quyết định đưa Bitcoin vào làm tài sản dự trữ trong quỹ tài chính.

Chấp nhận Bitcoin

Michael Saylor, đồng sáng lập và chủ tịch điều hành của MicroStrategy, xem Bitcoin như một phương thức bảo vệ khỏi lạm phát tiền tệ. Ông cho rằng sức mua của đồng đô la đang bị suy giảm nhanh chóng, trong khi Bitcoin với nguồn cung hữu hạn sẽ giúp bảo vệ giá trị tốt hơn. Chiến lược này đã biến MicroStrategy thành mô hình kết hợp giữa công ty phần mềm và công cụ đầu tư tiền mã hóa.

Hành trình tích luỹ của MicroStrategy

Tính đến ngày 24/11/2024, MicroStrategy đang nắm giữ khối lượng ấn tượng là 226.500 BTC, củng cố vị thế của công ty như là người sở hữu Bitcoin lớn nhất trong giới doanh nghiệp toàn cầu.

MicroStrategy đã sử dụng nhiều chiến lược huy động vốn khác nhau để tài trợ cho việc mua Bitcoin. Những chiến lược này phải vừa tuân thủ các chuẩn mực tài chính thông thường, vừa đảm bảo khả năng xử lý tài sản biến động mạnh như Bitcoin.

• Phát hành cổ phiếu: Công ty đã phát hành cổ phiếu mới để huy động vốn, đồng thời tận dụng việc giá cổ phiếu tăng khi Bitcoin ngày càng được thị trường chấp nhận. Việc tăng giá Bitcoin đã giúp giảm thiểu rủi ro bán tháo do phát hành cổ phiếu mới. Chiến lược này cần phải được thực hiện đúng thời điểm.

• Tài trợ qua nợ: Các trái phiếu chuyển đổi, với lãi suất thấp và tùy chọn chuyển đổi trong tương lai, đã trở thành công cụ quan trọng. Bên cạnh đó, các chứng khoán nợ được bảo đảm cao cấp cũng đã giúp công ty huy động vốn để mua Bitcoin trong các đợt giảm giá.

• Dòng tiền tự do: Lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh đã được chuyển hướng để củng cố quỹ Bitcoin.

• Vay vốn dựa trên Bitcoin: Việc sử dụng tài sản Bitcoin hiện có giúp công ty có thêm thanh khoản mà không cần phải pha loãng cổ phiếu.

Với sự kết hợp của các chiến lược trên, MicroStrategy đã xây dựng được quỹ tài chính với số lượng Bitcoin trị giá 22 tỷ USD.

Quá trình mua Bitcoin của MicroStrategy

Dưới đây là quá trình mua Bitcoin của MicroStrategy:

Nguồn: Cointelegraph

Như bạn có thể thấy, MicroStrategy đã áp dụng phương pháp dollar-cost averaging (Bình quân giá đô la), tức là mua Bitcoin trong suốt các điều kiện thị trường khác nhau để giảm thiểu sự biến động giá. Công ty cũng đã hợp tác với các đối tác lưu ký đạt chuẩn để đảm bảo việc lưu trữ an toàn.

Chuyển mình của MicroStrategy từ công ty phần mềm gặp khó khăn thành công ty “đại diện” cho Bitcoin đã giúp giá cổ phiếu của công ty tăng vọt. Từ mức giá chỉ $2 vào năm 2002, cổ phiếu của MicroStrategy đã tăng hơn 1.000 lần, đạt mức trên $2.000 trong đỉnh điểm, phần lớn nhờ vào sự tăng trưởng mạnh mẽ của Bitcoin và cách các nhà đầu tư nhìn nhận MicroStrategy như một phương thức gián tiếp để tiếp cận Bitcoin mà không phải trực tiếp mua tiền mã hóa.

Bitcoin, từ trước đến nay, đã chứng tỏ là tài sản vượt trội hơn các khoản đầu tư truyền thống như trái phiếu hay tiền mặt. Việc MicroStrategy đồng hành với xu hướng này đã giúp công ty gia tăng đáng kể giá trị vốn hóa thị trường, đồng thời mang lại cho công ty bản sắc mới trong lĩnh vực công nghệ và tài chính. Mặc dù chiến lược này có thể được coi là quyết định táo bạo trong quản lý tài chính, nhưng thực tế, hầu hết các quyết định đầu tư trong thị trường vốn mang lại tăng trưởng lớn đều trông có vẻ khác biệt và mạo hiểm ngay từ ban đầu.

Lợi ích của việc sử dụng Bitcoin làm tài sản dự trữ trong quỹ tài chính

Bitcoin cung cấp phương thức bảo vệ khỏi sự mất giá của tiền tệ, tương tự như vàng. Chiến lược táo bạo này thu hút các nhà đầu tư nhìn xa trông rộng, những người tìm kiếm cơ hội tiếp cận sự tăng trưởng của Bitcoin. Các ngân hàng truyền thống phụ thuộc vào mô hình ngân hàng dự trữ một phần, điều này có thể khiến các doanh nghiệp gặp rủi ro trong các thời kỳ khủng hoảng, như đã thấy với sự sụp đổ của Silicon Valley Bank.

Khác với các ngân hàng, Bitcoin cung cấp tính thanh khoản ngay lập tức thông qua các thị trường phi tập trung toàn cầu, cho phép các công ty tiếp cận nguồn vốn nhanh chóng mà không cần phụ thuộc vào các tổ chức trung ương. Việc duy trì một quỹ tài chính bằng Bitcoin giúp các công ty giảm thiểu rủi ro vận hành và đảm bảo việc tiếp cận thanh khoản kịp thời.

MicroStrategy đã định vị mình như người dẫn đầu trong đổi mới tài chính, thường xuyên được nhắc đến cùng với Tesla và Nvidia — không phải vì các yếu tố kinh doanh truyền thống, mà vì chiến lược quản lý quỹ tài chính đột phá của mình.

Với nguồn cung hạn chế và việc ngày càng được chấp nhận rộng rãi, Bitcoin đã mang lại những lợi nhuận vượt trội cho các nhà đầu tư của MicroStrategy so với các tài sản dự trữ truyền thống. Mặc dù có nhiều lợi thế mà MicroStrategy đã đạt được, song vẫn còn những rủi ro tồn tại không chỉ đối với họ mà còn đối với những ai muốn học hỏi và áp dụng chiến lược này.

Rủi ro và thách thức khi sử dụng Bitcoin làm tài sản dự trữ trong quỹ tài chính

Rủi ro biến động giá 

Giá Bitcoin có thể biến động mạnh, ảnh hưởng đáng kể đến bảng cân đối kế toán của công ty, gây ra sự dao động trong lợi nhuận báo cáo và tâm lý của cổ đông. Khi giá và tâm lý thị trường giảm, công ty có thể buộc phải bán Bitcoin, điều này lại tiếp tục dẫn đến sự giảm giá và tâm lý tiêu cực.

Trong tình huống khủng hoảng thị trường, khi giá Bitcoin giảm và kéo theo sự giảm giá cổ phiếu của công ty, nếu các khoản nợ đáo hạn cùng lúc, có thể xảy ra sự sụp đổ hệ thống của bảng cân đối kế toán. Thêm vào đó, nếu các chủ nợ không chuyển đổi trái phiếu của họ thành cổ phiếu, thay vào đó công ty sẽ phải trả tiền mặt, điều này có thể làm tình hình tài chính trở nên tồi tệ hơn.

Trong trường hợp của MicroStrategy, công ty đã giảm thiểu rủi ro bằng cách chứng minh khả năng quản lý tài chính vững vàng, ngay cả trong một trong những giai đoạn suy giảm mạnh nhất của Bitcoin. Khoản nợ mới phát hành của công ty sẽ đáo hạn vào năm 2029, mang lại đủ thời gian để công ty tiếp tục tạo ra dòng tiền từ hoạt động kinh doanh chính, đảm bảo rằng quỹ tài chính dựa vào Bitcoin của họ vẫn ổn định, ngay cả khi thị trường gặp khó khăn.

Trái phiếu chuyển đổi trước đó mà MicroStrategy phát hành vào năm 2020 sẽ đáo hạn vào năm 2025 và đã được mua lại thông qua nguồn vốn bổ sung mà công ty huy động vào năm 2024. Điều này cho thấy công ty đã có kế hoạch tài chính dài hạn, lên tới hơn nửa thập kỷ.

Rủi ro thanh khoản 

Việc phải thanh lý Bitcoin trong thời kỳ thị trường suy thoái có thể làm gia tăng tổn thất và gây bất ổn cho thị trường. Điều này tạo ra một vòng luẩn quẩn, tương tự như trường hợp của Terra, khi công ty buộc phải bán Bitcoin để có tiền mặt, nhưng trong quá trình đó, giá Bitcoin lại tiếp tục giảm, khiến cho bảng cân đối kế toán của công ty bị thu hẹp mạnh mẽ.

Điều này cũng sẽ làm cho việc huy động vốn thêm trở nên khó khăn nếu quỹ tài chính của công ty bị mắc kẹt trong cuộc khủng hoảng thanh khoản nghiêm trọng.

Rủi ro pháp lý 

Các rủi ro pháp lý đối với tiền mã hóa đã giảm bớt vào năm 2024 nhờ vào việc phê duyệt các quỹ ETF Bitcoin. Kết quả bầu cử tại Mỹ cũng cho thấy một chính phủ ủng hộ tiền mã hóa có thể bắt đầu thúc đẩy đổi mới trong lĩnh vực này từ năm 2025. Tuy nhiên, vẫn còn thiếu sự rõ ràng về cách thức xử lý kế toán đối với các công ty nắm giữ tiền mã hóa trong bảng cân đối kế toán của mình.

Các thay đổi về quy định, chẳng hạn như thuế lãi vốn hoặc lệnh cấm hoàn toàn, có thể làm giảm giá trị tài sản Bitcoin.

Ví dụ của MicroStrategy có thể là nguồn cảm hứng cho các công ty khác trong việc đầu tư mạnh vào các tài sản biến động. Mặc dù đa dạng hóa là yếu tố quan trọng trong quản lý rủi ro, nhưng việc áp dụng Bitcoin một cách quá mức có thể gây mất ổn định cho hệ thống tài chính của các doanh nghiệp. Điều này có thể làm gia tăng rủi ro trong các giai đoạn suy thoái, khi sự biến động giá của Bitcoin có thể tác động tiêu cực đến tình hình tài chính của các công ty.

Cuối cùng, các công ty khi xem xét việc đưa Bitcoin vào quỹ tài chính cần phải đánh giá kỹ lưỡng giữa những tiềm năng mà Bitcoin mang lại và các rủi ro tiềm ẩn. Điều này giúp họ xác định liệu chiến lược này có phù hợp với mục tiêu tài chính và khả năng chấp nhận rủi ro của doanh nghiệp hay không.