Blockchain có thể trở thành “vệ sĩ” mà AI tạo sinh cần, nhằm bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ (IP), giảm thiểu rủi ro an ninh mạng và quy định, cũng như mở ra các nguồn doanh thu mới.
Với sự bùng nổ của AI tạo sinh như ChatGPT và DALL-E, các công ty đang chạy đua để ứng dụng công nghệ này nhằm thúc đẩy đổi mới và tăng lợi nhuận. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là: Llàm thế nào để biến AI thành công cụ mang lại lợi ích thực sự cho doanh nghiệp?
Chắc chắn, AI tạo sinh đã tạo ra tiếng vang lớn, và rõ ràng là có tiềm năng đáng kể. Nhưng việc khai thác tiềm năng đó trong khi cũng đối mặt với những rủi ro lớn của AI hiện đang là mối quan tâm cấp bách của các nhà lãnh đạo kinh doanh khi chiến lược AI đã tốt nghiệp từ phòng thí nghiệm đổi mới lên phòng hội đồng quản trị.
Theo khảo sát của KPMG đối với 300 CEO trong nhiều ngành nghề khác nhau, 77% giám đốc điều hành cho rằng AI tạo sinh là công nghệ có tác động lớn nhất, đồng thời, 73% tin tưởng AI tạo sinh sẽ tăng năng suất lao động. 71% dự định triển khai giải pháp AI tạo sinh trong vòng 2 năm tới và 64% tin rằng AI tạo sinh sẽ giúp doanh nghiệp giành lợi thế cạnh tranh.
Tuy nhiên, một vấn đề nan giải đặt ra là việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ (IP) khi AI học từ dữ liệu có sẵn, bao gồm cả dữ liệu của bạn và đối thủ cạnh tranh. Làm thế nào để đảm bảo không vi phạm quyền sở hữu trí tuệ của người khác và bảo vệ IP của chính mình?
Câu trả lời vẫn chưa rõ ràng, đó là lý do tại sao 92% các nhà lãnh đạo mà KPMG khảo sát nghĩ rằng việc triển khai AI tạo sinh là một nỗ lực có rủi ro từ trung bình đến cao.
Trong bối cảnh này, blockchain nổi lên như một giải pháp tiềm năng, có thể đóng vai trò là một “vệ sĩ” cho AI tạo sinh, giúp giải quyết những thách thức về bảo mật, quyền sở hữu trí tuệ và quy định.
Blockchain đã tìm thấy ứng dụng chủ đạo chưa?
Blockchain—một công nghệ phi tập trung, phân tán chủ yếu được sử dụng để phát triển và quản lý tiền điện tử, hợp đồng thông minh và các token không thể thay thế (NFTs)—đang ngày càng được xem như là “vệ sĩ” AI mà thế giới kinh doanh cần hiện nay.
KPMG, trong báo cáo mới “Blockchain và AI tạo sinh: Một sự kết hợp hoàn hảo?”, đã chỉ ra rằng khả năng phi tập trung và minh bạch của blockchain có thể đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ (IP) được sử dụng để đào tạo AI tạo sinh.
Dưới đây là một số lợi ích chính của việc sử dụng blockchain để chống lại việc lạm dụng AI, được nêu chi tiết hơn trong báo cáo mới của KPMG:
Xác thực và nhận dạng chính xác: Khả năng phân tán nhận dạng và xác thực của blockchain có thể đảm bảo tính xác thực và quyền sở hữu IP được sử dụng để đào tạo chatbot AI. Blockchain cho phép tạo ra một bản ghi giao dịch không thể thay đổi, gán IP cho chủ sở hữu hợp pháp và ngăn chặn việc sử dụng trái phép.
Quyền tác giả và tiền bản quyền hợp lý: Bằng cách chuyển đổi các phần của IP thành NFT với hợp đồng thông minh được lưu trữ trên blockchain, các công ty có thể chỉ định những phần IP nào có thể được sử dụng miễn phí, những phần nào cần ghi nhận nguồn gốc và những phần nào cần thanh toán tiền bản quyền hoặc bồi thường.
Bảo vệ chống lại vi phạm: Lưu trữ và gắn thẻ IP trên blockchain trước khi cung cấp cho các chatbot AI tạo sinh có thể giảm thiểu đáng kể rủi ro vi phạm quyền sở hữu trí tuệ của người khác. Các công ty có thể so sánh nội dung của họ với các bản ghi blockchain hiện có để xác định các trùng lặp tiềm năng và tránh các vụ kiện hoặc vi phạm bản quyền.
Sự chắc chắn về pháp lý: AI vẫn đang là miền Tây hoang dã, theo quan điểm pháp lý. Các khuôn khổ pháp lý xung quanh việc bảo vệ bản quyền, quyền sở hữu và trách nhiệm pháp lý mới bắt đầu hình thành. Bằng cách áp dụng công nghệ blockchain cho việc bảo vệ IP, các công ty có thể chủ động giải quyết những bất định này và thiết lập các bản ghi minh bạch và có thể truy tìm của nội dung của họ.
Bảo mật dữ liệu và tuân thủ: AI tạo sinh đặt ra các mối lo ngại về bảo mật dữ liệu, đặc biệt khi các mô hình AI được đào tạo trên dữ liệu công khai. Bằng cách tích hợp blockchain vào quá trình này, các công ty có thể đảm bảo tuân thủ các quy định bảo vệ dữ liệu và chứng minh việc sử dụng công nghệ AI có trách nhiệm.
Đảm bảo an ninh của chuỗi lệnh chỉ huy dựa trên blockchain
Theo nhiều cách, blockchain là công nghệ bổ sung lý tưởng cho AI tạo sinh—là thanh nối đất cho tia sét của AI. Nhưng, cũng giống như AI, blockchain không phải là giải pháp vạn năng để giải phóng sự đổi mới của AI. “Công nghệ” chắc chắn quan trọng, nhưng cũng quan trọng không kém là các yếu tố “con người” và “quy trình”.
Công việc phía trước là rất lớn. Các tổ chức phải áp dụng và thực thi một khuôn khổ AI có trách nhiệm—một phương pháp tiếp cận để thiết kế, xây dựng và triển khai các hệ thống AI một cách an toàn, đáng tin cậy và có đạo đức, bao gồm tất cả các phần của phương trình “con người-quy trình-công nghệ” đó. Điều đó có nghĩa: đảm bảo tính toàn vẹn dữ liệu, tính hợp lệ thống kê và độ chính xác của các mô hình dự đoán là ba mối quan tâm hàng đầu được các giám đốc điều hành trích dẫn trong “Báo cáo”.
Vẫn còn rất nhiều việc phải làm trong lĩnh vực này, như KPMG đã chỉ ra trong báo cáo, với một số điểm chưa đạt được kỳ vọng. Ví dụ đáng chú ý là 82% người tham gia khảo sát về rủi ro AI của KPMG nói rằng công ty của họ có định nghĩa rõ ràng về AI và hiểu rõ các mô hình dự đoán của họ. Tuy nhiên, nhiều công ty trong số này lại đang sử dụng các giải pháp AI từ bên thứ ba mà hoạt động như một “hộp đen”, tức là họ không thể hiểu hoặc kiểm soát được cách các giải pháp này hoạt động, thiếu minh bạch cần thiết.
19% số người trả lời cho biết công ty của họ có chuyên môn cần thiết hiện nay để quản lý nhiều nhiệm vụ quản lý rủi ro AI.
Để quản lý rủi ro AI thành công, các công ty cần xem xét toàn bộ hệ sinh thái AI của mình, bao gồm cả vòng đời của mọi thứ liên quan đến AI. Sau đó, họ cần thiết kế mô hình hoạt động và quy trình phản ánh các thực tiễn hàng đầu về thiết lập một khuôn khổ AI có trách nhiệm.