Vào năm 2010, Zhao Tong, một thiếu niên người Trung Quốc mới chỉ 16 tuổi, đã quyết định mua Bitcoin với giá 10 đô la. Sự tò mò và đam mê đã đưa cậu vào hành trình khám phá thế giới tiền mã hóa, một lĩnh vực còn rất mới mẻ vào thời điểm đó. Zhao đã nhìn thấy tiềm năng của một loại tiền kỹ thuật số toàn cầu, vượt qua rào cản của tiền tệ truyền thống và có thể trao đổi bất kỳ đâu trên thế giới.
Những Thách Thức Đầu Tiên
Vào thời điểm năm 2011, việc mua Bitcoin không hề dễ dàng. Các sàn giao dịch lúc bấy giờ vẫn còn thiếu ổn định, và Mt. Gox, sàn giao dịch Bitcoin lớn nhất, thường xuyên gặp sự cố ngừng hoạt động. Thậm chí có lúc Mt. Gox xảy ra sự cố giá giảm mạnh khiến Bitcoin từ vài đô la rơi xuống mức 0,01 đô la ngay sau khi Zhao vừa đầu tư vào. Nhưng cậu vẫn giữ niềm tin vào đồng tiền này, bất chấp những biến động khó lường và các vấn đề về bảo mật của sàn giao dịch.
Sự Ra Đời của Bitcoinica
Zhao Tong là một lập trình viên tự học. Với kiến thức lập trình hạn chế nhưng đầy nhiệt huyết, cậu đã xây dựng Bitcoinica chỉ trong bốn ngày. Bitcoinica khác biệt với các sàn giao dịch khác vì cho phép giao dịch ký quỹ (margin trading). Điều này có nghĩa là người dùng có thể đặt cược vào giá tương lai của Bitcoin, mang lại khả năng sinh lời cao hơn cho các nhà đầu tư nếu dự đoán chính xác. Thay vì chỉ mua và bán Bitcoin như các sàn giao dịch thông thường, Bitcoinica cho phép người dùng đặt cược số Bitcoin lên đến 50 BTC ngay lập tức.
Không lâu sau khi ra mắt, Bitcoinica đã trở nên nổi tiếng trong cộng đồng tiền mã hóa và đạt được khối lượng giao dịch ấn tượng, lên tới 40 triệu đô la mỗi tháng, chỉ đứng sau Mt. Gox. Trong hai tuần đầu tiên, Zhao đã thu về 10.000 đô la, tương đương với 2.000 BTC vào thời điểm đó – một con số ấn tượng đối với một thanh niên mới 16 tuổi.
Sự Phát Triển và Nghi Ngại
Mặc dù Bitcoinica phát triển nhanh chóng và thu hút một lượng lớn người dùng, nhưng không ít người tỏ ra hoài nghi. Nhiều người đặt câu hỏi về độ tuổi và kinh nghiệm của Zhao. Các nhà phê bình nghi ngờ rằng một thiếu niên như cậu liệu có thể đảm bảo an toàn cho hàng ngàn BTC của người dùng không. Những nghi ngờ này không phải không có căn cứ, bởi lĩnh vực tiền mã hóa vào thời điểm đó thiếu các biện pháp bảo mật mạnh mẽ, chưa kể đến các quy chuẩn kiểm soát và giám sát.
Cuộc Chuyển Nhượng và Những Vụ Hack
Cuối năm 2011, Zhao bắt đầu cảm thấy áp lực từ việc điều hành Bitcoinica khi phải cân bằng với việc học hành và chuẩn bị cho kỳ thi. Do đó, cậu quyết định bán lại Bitcoinica cho Wendon Group, một tập đoàn sẵn sàng tiếp tục phát triển sàn giao dịch này. Sau khi mua lại, Wendon Group đã thuê các nhà phát triển Bitcoin kỳ cựu, bao gồm cả Amir Taaki, một hacktivist nổi tiếng trong cộng đồng Bitcoin. Họ tiến hành kiểm toán và đầu tư mạnh mẽ vào Bitcoinica, thậm chí chi ra 1 triệu đô la để mua tên miền Bitcoin.com, thể hiện tham vọng phát triển Bitcoinica thành một sàn giao dịch lớn mạnh.
Tuy nhiên, chỉ vài tháng sau khi chuyển nhượng, vào tháng 3 năm 2012, một loạt sự cố đã xảy ra. Bitcoinica bị hack, dẫn đến mất 43.000 BTC. Tình hình càng trở nên tồi tệ hơn khi trong tháng đó, sàn lại tiếp tục bị tấn công hai lần nữa, làm mất thêm 48.000 BTC. Thời điểm đó chưa có sự xuất hiện của ví cứng hay các biện pháp bảo mật đa chữ ký (multi-signature security), khiến cho việc bảo vệ Bitcoin trước các cuộc tấn công mạng là vô cùng khó khăn. Hậu quả là Bitcoinica rơi vào tình trạng hỗn loạn, và niềm tin của người dùng đối với sàn đã bị lung lay nghiêm trọng.
Hậu Quả và Di Sản của Bitcoinica
Các vụ hack đã khiến cộng đồng người dùng Bitcoinica phẫn nộ. Rất nhiều người mất đi tài sản lớn, trong đó có Roger Ver, một nhà đầu tư nổi tiếng trong cộng đồng tiền mã hóa. Zhao, mặc dù không còn điều hành Bitcoinica, nhưng danh tiếng của cậu vẫn bị tổn hại. Cụm từ "Zhao Tonged" xuất hiện như một lời châm biếm trong cộng đồng, ám chỉ những nhà đầu tư bị mất tài sản do lỗi bảo mật hoặc quản lý yếu kém.
Cuối cùng, Zhao rời khỏi thế giới tiền mã hóa sau khi đầu tư 1.000 BTC vào một đồng tiền vàng Casascius cực kỳ hiếm có, chỉ có ba chiếc trên thế giới. Đồng tiền này hiện có giá trị lên tới hơn 60 triệu đô la Mỹ. Đó là động thái cuối cùng của Zhao trước khi rời khỏi ngành tiền mã hóa và gần như không để lại dấu vết nào nữa.
Bài Học Rút Ra
Vụ hack của Bitcoinica đã để lại một bài học đắt giá cho cộng đồng tiền mã hóa. Các sàn giao dịch tiếp tục là mục tiêu tấn công của hacker, và chỉ riêng vụ hack Bitcoinica đã trở thành vụ mất mát lớn thứ ba trong lịch sử Bitcoin. Những nhà đầu tư nghiêm túc ngày nay được khuyên nên sử dụng ví cứng hoặc dịch vụ bảo mật đa chữ ký để giảm thiểu rủi ro mất mát.
Hiện nay, ước tính có hơn 1 triệu Bitcoin, trị giá khoảng 65 tỷ đô la, đã bị mất do các vụ hack sàn giao dịch. Bitcoinica là một minh chứng đau đớn về sự cần thiết của việc bảo quản tài sản một cách cẩn trọng và nghiêm túc. Đây là một lời nhắc nhở rằng không chỉ cần một sự đam mê để phát triển mà còn cần những biện pháp bảo mật vững chắc và kiến thức để bảo vệ tài sản.
