Kurul' fiyat istikararını sağlamada neden bu kadar başarısız oldu?
Birinci ve en önemli hataları şok faiz artışı yerine kademeli faiz artışını tercih etmek oldu. Böylikle aylarca aşırı negatif reel faizde inat edilmiş oldu.
İkincisi TÜİK'in açıkladığı enflasyon verileri üzerindeki tartışmaları azaltabilecek olan şeffaflık sağlanamadı. TÜİK mahkeme kararına uymadı ve madde listesindeki fiyatları açıklamadı. Ancak TCMB sürekli olarak sanki enflasyon verileri üzerinde böyle bir tartışma yokmuş gibi davranmaya devam etti. Hatta son enflasyon toplatısında TÜİK'in enflasyon verilerini doğruluğu teyit edildi. Ek olarak TCMB piyasa katılımcıları anketinden çıkan tahminlerin aylardır gerçekleşen enflasyonun çok altında kaldığı görmezden gelindei ve bu anketin sonuçlarına göre enflasyon beklentilerinin düştüğü savunuldu. Böyle olunca 'Kurul' para politikasına güven veremedi.
Üçüncüsü Merkez Bankası başkanına sahip çıkan açıklamalar yapıldı. Ancak bu açıklamalardan on gün sonra başkan görevden alındı. Bu da mevcut ekonomi yönetiminin faizi erken indirmezse tıpkı Naci Ağbal gibi hemen görevden alınabileceği düşüncesini pekiştirdi. Faizin yakında düşeceği beklentisi güçlendi.
Dördüncüsü beklentiler bu kadar bozulmuşken TCMB önceden belirlemiş olduğu faiz artışı planına sadık kaldı. Oysa daha fazla sıkılaştırma yapması, hatta maliye politikasının da genişlemecei olmaya devam edeceği beklentisiyle faizi %60'a yükseltmeden durmamaması gerekiyordu.
Son olarak enflasyon parasal bir sorun olduğu halde bu gerçek görmezden gelinerek mali politikanın desteği olmadığı için TCMB'nin fiyat istikararını sağlamada başarısız olduğu ve aslında TCMB'nin yanlış bir şey yapmadığı gibi iddialar ortaya atıldı. Bu da zaten yeterince sıkılaşma yapmayan ve yaptığı sıkılaştırmayı da çok yavaş yapmış olan TCMB'nin yanlış yolda devam etmesine destek oldu. Hatta bu destek aynen devam ediyor.
Bu şartlar altında, yani yanlışa verilen destek ve TCMB'nin de yeterince sıkılaşma yapmaktan kaçınmaya devam etmesi nedeniyle TCMB'nin 2025 sonu %14 olan enflasyon hedefine ulaşmasını mümkün görmüyorum.
✒️Tunç Şatıroğlu