BIP

Trong khi đa phần người dùng vẫn tin tưởng vào sự bảo mật “thép” của Bitcoin, một mối đe dọa âm thầm đang tiến gần hơn mỗi ngày – máy tính lượng tử (quantum computers). Và Agustin Cruz, một nhà phát triển Bitcoin đến từ Chile, đang cố gắng hành động trước khi thảm họa có thể xảy ra.

Máy tính lượng tử: Kẻ thù tiềm tàng của Bitcoin

Hiện tại, Bitcoin sử dụng một thuật toán mật mã tên là #ECDSA (Elliptic Curve Digital Signature Algorithm) để đảm bảo rằng chỉ chủ sở hữu hợp pháp mới có thể chi tiêu số BTC trong ví.

Tuy nhiên, theo các nhà khoa học máy tính và mật mã học, một máy tính lượng tử đủ mạnh có thể phá vỡ ECDSA chỉ trong vài giờ, điều mà các siêu máy tính cổ điển dù mạnh đến đâu cũng sẽ mất hàng tỷ năm mới làm được.

Nếu điều này xảy ra, các khóa công khai (public key) từng được sử dụng trong các giao dịch trước đây có thể bị bẻ khóa ngược để tìm ra khóa riêng tư (private key), dẫn đến việc chiếm đoạt Bitcoin trái phép.

QRAMP: Giải pháp bảo vệ Bitcoin khỏi máy tính lượng tử

Agustin Cruz đã trình lên một đề xuất cải tiến Bitcoin (#BIP ) với tên gọi QRAMP – Giao thức di chuyển địa chỉ chống lượng tử (Quantum-Resistant Address Migration Protocol).

Cách thức hoạt động:

Thay vì để lộ khóa công khai ngay từ đầu, địa chỉ Bitcoin mới sẽ ẩn khóa công khai cho đến khi giao dịch được thực hiện.

Khi giao dịch xảy ra, dù khóa công khai có bị lộ thì cũng đã quá muộn cho hacker, vì số BTC đã chuyển đi.

Cruz cho rằng nếu không có biện pháp như QRAMP, hàng triệu BTC đang nằm yên trong các địa chỉ cũ có thể bị tấn công cùng lúc – điều mà ông gọi là “rủi ro hệ thống (systemic risk)”.

“Tôi thấy cần phải hành động sớm, thay vì chờ đến khi khủng hoảng nổ ra và tất cả phải lao vào giải cứu mạng lưới.” – Agustin Cruz chia sẻ với Decrypt.


QRAMP sẽ ảnh hưởng gì đến người dùng?

#QRAMP không chỉ là một giải pháp kỹ thuật – nó còn là một bài toán xã hội:

Người dùng cần di chuyển toàn bộ BTC từ các địa chỉ cũ sang địa chỉ mới chống lượng tử trước một thời hạn định sẵn.

Việc này đòi hỏi nâng cấp phần mềm ví, cập nhật công cụ giám sát giao dịch, và thử nghiệm kỹ lưỡng trên testnet trước khi triển khai đại trà.

Để tránh mất tiền do thao tác sai, Cruz đề xuất thời gian di chuyển kéo dài, có hỗ trợ từ các sàn giao dịch và công cụ tự động hóa thân thiện với người dùng.

Dù vậy, mọi thay đổi lớn như thế này đều có thể gây chia rẽ cộng đồng hoặc dẫn đến hard fork (chia tách chuỗi) – điều mà lịch sử Bitcoin đã từng chứng kiến trước đây.

“Chìa khóa nằm ở việc giao tiếp minh bạch, giải thích rõ ràng rủi ro nếu không làm gì, và đảm bảo cộng đồng có đủ thời gian để chuẩn bị,” Cruz nói.


Không chỉ Bitcoin – các blockchain khác cũng cảnh giác

Cruz không phải người duy nhất lo ngại về viễn cảnh lượng tử:

Vitalik Buterin, đồng sáng lập Ethereum, từng đề xuất một đợt hard fork khẩn cấp để chống lại tấn công lượng tử, bao gồm:

Khôi phục block bị tấn công.

Tạm dừng giao dịch.

Triển khai cơ chế xác thực mới an toàn hơn.

Solana cũng đã triển khai một tính năng tùy chọn có tên Winternitz Vault vào tháng 1/2025, sử dụng cách tạo nhiều khóa riêng và reset chúng sau mỗi giao dịch để chống lại tấn công lượng tử.

Chúng ta còn bao lâu?

Hiện tại, máy tính lượng tử đủ mạnh để bẻ khóa Bitcoin vẫn chưa xuất hiện. Nhưng không ai dám chắc khi nào điều đó sẽ thay đổi.

Cruz cho rằng:

“Vấn đề không nằm ở xác suất xảy ra – mà là mức độ tàn phá nếu nó xảy ra. Một cuộc tấn công lượng tử thành công có thể khiến niềm tin vào Bitcoin sụp đổ hoàn toàn.”

Một số chuyên gia thậm chí tin rằng máy tính lượng tử sẽ được dùng để đào coin chứ không phải để hack, nhưng Cruz không muốn đánh cược vào điều đó.


Lời kết: Chuẩn bị trước hay đối mặt khủng hoảng sau?

QRAMP vẫn còn là một đề xuất – chưa được chấp thuận chính thức – nhưng nó đặt ra một câu hỏi lớn cho toàn bộ cộng đồng Bitcoin:

Chúng ta nên chuẩn bị sớm cho tương lai, hay chờ khủng hoảng rồi mới phản ứng?

Dù còn nhiều tranh luận, sự thật là công nghệ đang phát triển nhanh hơn bao giờ hết. Và nếu Bitcoin muốn tồn tại trong nhiều thập kỷ tới, có lẽ đã đến lúc phải suy nghĩ nghiêm túc về mối đe dọa từ lượng tử.

Lưu ý: Đây là bài viết tóm tắt thông tin, không mang tính khuyến nghị đầu tư. Thị trường crypto đầy tiềm năng nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro và không phù hợp với mọi nhà đầu tư.